11. Zalantzan jarri gure sistema ekonomikoan errotutako kontzeptuak

Zalantzan jarri sistema ekonomikoa eta han errotutako kontzeptuak: globalizazioa, etengabeko hazkunde ekonomikoa, jaiotza-tasa handitu beharra… Globalizazioa gizartearen berezko joera naturala dela sinetsarazi zaio gizarteari, baina interes ekonomiko hutsei erantzuten die, eta ondorioak ditu ingurumenean. Asko dira zirkuitu ekonomikoak laburtu behar izateko arrazoiak: ingurumenekoak, ekonomikoak eta sozialak, baina baita demokratikoak ere. Zirkuitu ekonomikoak handiegiak direnean, herritarrek ezin dituzte ulertu; ondorioz, eragiteko ahalmena galtzen dute, eta elitearen esku geratzen da haien kontrola eta erabakia, injustiziak sortuta. Herritarrek eragin ahal izateko, ekonomia hurbilagoa behar da. 

Eztabaidan gehiago sakondu: Beharrezkoa al da barne-produktu gordina haztea ondo bizitzeko? Zer da benetako ongizatea? Planeta gainpopulatuta egonik, seme-alaba gehiago izatea al da pentsio-sistema mantentzeko irtenbide onena? Orain arteko sinesmenak zalantzan jartzeak lagundu egin dezake ingurumen-larrialdiak eskatzen dituen aldaketa sozialak aktibatzen.

Zientziak eta zientziaren komunikazioak lagundu dezakete bizimodu-trantsizioa nolakoa izan daitekeen irudikatzen, eta aldaketak osasunean eta ongizatean ekar ditzakeen onurak identifikatzen. Ongizatea oso modu desberdinean ulertzen da kulturaren arabera, garaiaren arabera, adinaren arabera. Beraz, ongizatea birplanteatzeak lagundu dezake ongizatearen ikuspegi kontsumista ikusarazten eta ongizatea birdefinitzen. Zer da benetan garrantzitsua?

Giza zientzietako ikertzaileen arabera, giza ongizateak ekitatea eta oinarrizko beharrak aseta edukitzea eskatzen du, baina ez du zerikusirik aberastasunak pilatzearekin. Gehiago asetzen dute harreman sozialek, naturan egoteak, hezkuntzarako aukerak, bizitzarekiko gogobeteta sentitzeak, lanaren eta bizitza pertsonalaren arteko orekak, gizartearekiko konpromisoak... Mezu hori transmititzeak eta osasunaren aktiboak identifikatzeak lagundu dezakete desazkundearen beharrak gizartean sortzen duen talka arintzen, desberdintasun ekonomiko-sozialak txikitzen eta aldaketa soziala errazten.

Gipuzkoako Foru Aldundiko Ekonomia Sustapeneko, Turismoko eta Landa Inguruneko Departamentuak sustatu eta finantzatutako proiektua.