13. Proporcionar recursos para unha visión crítica e identificar as formas que adopta o negacionismo

2023/06/07 Elhuyar Zientzia

• Dekalogoa
• Ingurumena

None

Ao debate hai que traer achegas e datos da ciencia para situar o problema e propor solucións. Que non se tomen decisións baseadas en sensacións e prexuízos, senón en datos e investigacións.

A responsabilidade do xornalismo científico é proporcionar á sociedade recursos para desenvolver o pensamento crítico. Ademais da conciencia de desequilibrio epistémico, o decálogo de Elhuyar para o desenvolvemento do Pensamento Crítico pode servir para obter información completa, para autoevaluar a súa actitude e identificar falacias e actitudes negacionistas. Así mesmo, hai que ter en conta que moitas organizacións utilizan tamén o branqueo verde para mellorar a súa imaxe a través da fraude.

Aínda que algúns tipos de negacionismo son evidentes, outros son menos fáciles de identificar: “sempre se produciron cambios no clima”, “na ciencia non hai consenso absoluto”, “as tecnoloxías verdes son a solución á emerxencia climática” (positivismo tecnolóxico), “non hai tarefa” (pesimismo climático), “a desaparición de especies é normal”…

Ás veces a realidade é incómoda e os humanos tendemos a negala. Entón xorden movementos negativos entre quen non queren aceptar a realidade. Non sempre é fácil identificar aos negacionistas. Atención, por exemplo, a aqueles que aceptan o cambio climático pero non están dispostos a tomar as medidas necesarias. Ou, en lugar de xerar menos CO2, con aqueles que só propoñen tecnoloxías de absorción de CO2. Tamén é unha forma de negacionismo propor solucións tecnolóxicas para facer fronte á emerxencia climática. Porque coa escusa do gran potencial da tecnoloxía, este tipo de discursos evitan o debate real.

A miúdo, os que máis interese económico teñen son os que máis falan. Por tanto, atentos ao que despregamos. Calquera opinión non é válida. Os científicos levan décadas recollendo datos. Basear os argumentos en evidencias científicas e na opinión da comunidade científica e dar a palabra aos expertos.

Con todo, tamén no coñecemento existen grandes desequilibrios de poder: aínda estamos a lexitimar máis determinados ámbitos de coñecemento da ciencia que outros. Deste desequilibrio de poder de coñecemento non se pode responder a esta complexa crise. É imprescindible a colaboración entre todos os ámbitos de coñecemento.

É máis, o coñecemento non está só na academia. Hai que definir un ecosistema completo de coñecementos para que non quede á marxe, entre outros, o coñecemento tradicional adquirido polo home ao longo dos séculos.

 

Proxecto promovido e financiado polo Departamento de Promoción Económica, Turismo e Medio Rural da Deputación Foral de Gipuzkoa.