Atención! Foi a luz!

2009/09/01 Lakar Iraizoz, Oihane - Elhuyar Zientzia Iturria: Elhuyar aldizkaria

• Teknologia
• Energia
• Elektronika

De súpeto, a escuridade impúxose na casa. "Mira! Foi a luz!" pensamos e dirixímonos en busca dunha lanterna ou dunha vela paira saber onde imos en casa e non facer ningún vaqueiro. Non temos máis remedio que esperar ata que volva a luz.

Nós considerámolo un feito dunha vez. Con todo, paira os xestores da rede eléctrica, calquera apagamento é una emerxencia que hai que solucionar e que segue un protocolo paira restablecer canto antes a subministración eléctrica.

Realizan simulacros periódicos paira mellorar o tempo de reacción e a eficacia en situacións de posible gravidade. Tamén simulan emerxencias extremas paira ter claro que facer e como facelo, por exemplo, si todo un estado queda sen luz. Nesta situación extrema, o primeiro traballo é recuperar o estado de seguridade. Paira iso, débese informar en primeiro lugar aos responsables do Consello de Seguridade Nuclear do sucedido, co fin de que poidan deter a xeración eléctrica nas centrais nucleares co menor risco posible.

É moi importante deter a xeración de electricidade cando se interrompe a subministración: si non hai nada que consuma esa electricidade, os aparellos que están a producir electricidade quéntanse e o quecemento pode causar problemas moi graves nas instalacións e especialmente graves nas centrais nucleares.

Ademais de garantir a seguridade, é necesario restaurar toda a subministración. Este traballo realízase de forma gradual para que en cada momento a cantidade de electricidade que se está xerando sexa a mesma que a necesaria paira consumir.

Trátase dun traballo a realizar de forma moi coordinada e sincronizada, xa que en caso de desequilibrio poden producirse outras interrupcións eléctricas. Si o consumo conectado a unha liña concreta aumentase considerablemente, esta se sobrecargaría e pasaría máis corrente do que podería soportar. Como esta excesiva corrente pode queimar algún transformador, cables ou outro compoñente da rede, colócanse proteccións: a partir dun determinado nivel de corrente, actívanse as proteccións e interrómpese a electricidade. Como os diferenciais de casa.

Si a xeración fose maior que o consumo, os problemas estarían coa tensión de rede: como a tensión ten que estar sempre en determinados intervalos, o aumento excesivo poría en marcha outros sistemas de protección e produciríase un novo apagamento.

A ramificación, fundamental

Simulando simulacións, a realidade é moi difícil que se produzan apagamentos a nivel estatal, polo menos en España e Francia, onde a rede eléctrica está fortemente ramificada. A rede de transporte está especialmente ramificada, é dicir, a rede que transporta esta electricidade desde instalacións que xeran gran cantidade de electricidade ás zonas de consumo. Existen numerosas instalacións xeradoras de electricidade e as liñas que salguen dunhas e outras están interconectadas entre si. Por tanto, se falla algunha, satisfán a necesidade de electricidade coa xeración doutras centrais.

Con todo, hai redes que non están tan ramificadas como as nosas, polo que ás veces teñen graves problemas. Por exemplo, Italia ten una rede bastante vulnerable, por unha banda porque non está moi ramificada, e por outro, porque trae moita electricidade desde fóra, entre outras cousas, recibe dúas liñas importantes desde Francia e Suíza.

Pois ben, en 2003, a maior parte de Italia quedou sen luz por un accidente ocorrido en Suíza. A liña suíza fallou e non puido transportar nada. Nesta situación tiveron que pasar a electricidade necesaria pola liña francesa. E por suposto, como esta liña está deseñada paira pasar una determinada corrente, debido á sobrecarga tamén fallaron.

Máis habituais na rede de distribución

Os fallos na rede de transporte fan difícil que se produza un apagamento tan grande como o ocorrido en Italia. Nunha escala máis pequena, con todo, danse algunhas veces. A maioría dos apagamentos prodúcense na rede de distribución, é dicir, nas liñas que levan a electricidade aos consumidores desde as subestacións. Estas liñas non adoitan ser tan ramificadas e en caso de sinistro, si, a electricidade non pode chegar.

Os apagamentos son provocados principalmente por tormentas, pola caída dalgunha árbore sobre algunha liña, por danos de vento nalgunha torre ou por derramamiento, por caída de raio nalgunha liña, etc. Nestes casos é moi habitual que quede sen luz un barrio, un pobo ou un grupo de pobos. Miles de usuarios foron testemuñas dun exemplo deste tipo en xaneiro, cando tivemos una ciclogénesis explosiva.

A reparación destes pequenos sinistros e a reposición da subministración eléctrica non adoita ser una tarefa complicada, xa que normalmente non existe ningunha xeración nestas redes, polo que non se require una sincronización gradual. Iso si, ata que se solucione a avaría ocorrida, son moitas as rexións que deben adaptarse sen luz.