Temos a vacina. E agora que?

A pesar de que a algúns lles espertou o receo ou o rexeitamento, á maioría sorprendeulles, fascinado e esperanzado a vacina do covid-19. Parece un milagre que en tan pouco tempo (apenas un ano) desenvolveuse, non una vacúa, senón varias. Foi un logro sen precedentes: pasaron máis de cen anos desde que se coñeceu a causa da febre tifoidea ata que se obtivo e autorizou a vacina; 90 no caso da meninxite; máis de 50 na poliomielitis; una ducia na sarampiana... E ás veces non se conseguiu: Desde que en 1983 identificásese o VIH, o virus causante da sida, miles de laboratorios de todo o mundo trataron de desenvolver a vacúa fronte á sida sen éxito.

 

Nesta ocasión, as características do propio virus, o avance da tecnoloxía farmacéutica, a colaboración e o esforzo económico global permitiron desenvolver máis dunha vacina segura e eficaz durante 11 meses. Desde o punto de vista científico, é sen dúbida un logro enorme. Pero, a pesar de que as autoridades e os medios de comunicación parecen anunciar as súas primeiras incorporacións, non é milagroso.

 

Inicialmente hai problemas de xestión. A primeira vacina aprobada primeiro no Reino Unido e despois en Europa e Estados Unidos é producida pola compañía Pfizer e non é capaz de responder á demanda tan rapidamente como se desexe. Por tanto, as vacinacións interrompéronse e atrasado nalgúns lugares, entre eles Euskal Herria. A distribución tamén é difícil, sobre todo porque a vacina debe conservarse a moi baixa temperatura (-70ºC). A pesar de chegar correctamente ao lugar de aplicación da vacina, deberán dispor de medios suficientes paira garantir a correcta colocación das doses no momento preciso.

 

E aí tamén xurdiron as incidencias. Por unha banda, en moitos lugares, desde EE.UU. até Euskal Herria, os servizos de saúde non se fortaleceron o suficiente e non hai suficientes enfermeiras paira incorporar á xente nos prazos previstos. Doutra banda, cambiaron os plans en lugares como o Reino Unido. De feito, déronse conta de que una variante do virus que apareceu alí expándese rapidamente e, coa intención de frear, decidiron que a primeira das dúas doses que deben inserirse entréguese ao maior número posible de persoas. Isto provocará un atraso na segunda dose, que ninguén sabe que consecuencias terá paira a efectividade da vacina.

 

A pesar da súa eficacia inicial, o seu impacto será limitado. Estas vacinas preveñen a enfermidade, non así a transmisión do virus. É dicir, a persoa vacinada, se se infecta, non presenta síntomas graves, pero pode contaxiar aos demais. Por iso hai que manter as medidas de prevención até agora: distancia física, máscara, hixiene, ventilación...

 

Con todas as medidas non se poderá impedir a terceira onda de pánico. Na época na que se estaban definindo as medidas especiais das festas (número máximo que podía unirse no mesmo espazo, mobilidade interterritorial...) os epidemiólogos xa anunciaron, a pesar do seu rigor, a chegada da terceira onda. A vacina aínda non é suficiente paira reducir os seus efectos e, una vez máis, outras medidas quedaron curtas, incluíndo a elaboración de tests, a identificación de contactos de positivos e a estratexia de illamento dos mesmos.

 

Temos a vacina. Mellores vacúas, tratamentos, tests. Pero en balde pedirase aos científicos máis do que poden facer. A ciencia pode vencer ao virus, pero superar os danos da sindemia non depende dos científicos.