Sen esquecer as vacas tolas
2004/12/12 Galarraga Aiestaran, Ana - Elhuyar Zientzia
A crise das vacas tolas foi especialmente grave en Gran Bretaña. Alí empezou o problema e alí morreron máis vacas afectadas. Nos seres humanos tamén foi alí onde máis casos apareceron, e case todos os mortos pola enfermidade eran de alí, así como os dous últimos enfermos diagnosticados. Pero neste caso hai algo que destacar: os médicos creen que se contaminaron por transfusións de sangue.
Antes cazábase con carne de vaca enferma. Nas vacas denominouse “mal das vacas tolas” porque os síntomas máis rechamantes son os neurológicos: as vacas enfermas perden coordinación e teñen una actitude agresiva. Sorprende que as vacas así actúen, pero non é suficiente paira provocar una terrible crise internacional. A crise xurdiu ao ver que os humanos enfermaban ao comer carne destas vacas.
Versión dunha enfermidade rara
En 1996 anunciouse a morte de catro acodes por mor da nova versión da síndrome de Creutzfeld-Jakob, una enfermidade derivada do consumo de carne con enfermidade de vacas tolas. Demostrouse que se transmitía aos seres humanos. A enfermidade que causaba nos seres humanos parecíase a outra, a síndrome de Creutzfeld-Jakob, e por iso dise que é a súa versión. A síndrome é moi raro, aparecen poucos casos e é xenético. A forma de contaxiarse sería inxerir o cerebro dos pacientes, algo pouco habitual.
En calquera caso, entón lembrouse á xente de kuru. Esta enfermidade, coñecida tamén como ‘risa letal’, foi diagnosticada por primeira vez en Nova Guinea en 1957. Os fores indíxenas eran caníbales e nos ritos comían cerebros, sobre todo de mulleres, que eran sacros. Así se transmitía o mal curo, cuxa característica máis destacable era a risa da demencia.
A enfermidade das vacas tolas e a nova versión da síndrome Creutzfeld-Jakob pertencen á mesma familia que o curu, e teñen moitas similitudes, pero iso si, non provocan risas. Ao ver que a enfermidade cruzou a fronteira das especies, tomáronse medidas para que ninguén se contaxiase. Non era fácil diagnosticar ás vacas enfermas porque pasan anos desde que se contaxia ata que aparecen os primeiros síntomas. Por iso, foi importante realizar un test adecuado paira detectar a causa da enfermidade, os priones.
O test e o sistema de control do gando preparáronse canto antes, pero non foi suficiente paira frear o ambiente de desconfianza, a xente non confiaba na carne de vacún e vendeuse máis pescado, pito e carne de porco que nunca. Ninguén podía esquecer esas terribles imaxes: En 1992 en Gran Bretaña matáronse e eliminaron 37.000 vacas.
O home paira o home, lobo
Co tempo demostrouse que este sistema de control é eficaz e que a carne que comemos é totalmente segura. En consecuencia, a xente perdeu o medo á carne de vacún e agora véndese tanto como antes da crise.
Con todo, o problema non terminou. Naqueles anos, antes da crise, moita xente comeu carne de vacún contaminada e agora non saben cantos homes e mulleres están infectados. Ademais, o test de detección da enfermidade non é do todo rigoroso e por baixo de certo número de priones dá negativo, aínda que en sangue haxa priones.
O risco está aí: aínda que o diagnóstico sexa negativo, pode haber priones e contaxio por transfusión sanguínea ou intervención. Paira evitalos desenvolvéronse recentemente dous sistemas.
Por unha banda, a compañía Pall inventou un filtro paira eliminar os priones en sangue. Os sistemas de eliminación de virus en sangue, bacterias e outros patógenos non destrúen os priones. Estes sistemas teñen como obxectivo o ADN ou o ARN, e os priones son proteínas e non conteñen material xenético, polo que se escapan. Leste filtro elimina todos os priones.
Doutra banda, inventouse una técnica paira a esterilización dos aparellos utilizados nas operacións. Aínda que ao principio non se deron conta, existen priones nos músculos, polo que é imprescindible a esterilización de aparellos cirúrxicos. Normalmente utilízase a temperatura e a presión paira a esterilización, pero así os priones non desaparecen.
Na técnica que agora propoñen aprovéitase a corrente eléctrica. A produción dunha corrente eléctrica baixa na superficie do útil dá lugar a unha serie de reaccións químicas. Nestas reaccións químicas fórmanse partículas moi reactivas con osíxeno, capaces de eliminar toda a materia orgánica, incluídos os priones.
Todas estas medidas pretenden evitar todos os riscos. Hai que ter en conta que até a data 154 persoas faleceron como consecuencia da nova versión da síndrome de Creutzfeld-Jakob. Que non sexan máis, ese é o desexo e o obxectivo.
Publicado en 7K.
Gai honi buruzko eduki gehiago
Elhuyarrek garatutako teknologia
