Un virus ameaza os rebecos pirenaicos
2005/10/01 Elhuyar Zientzia Iturria: Elhuyar aldizkaria
O sarrio é un dos símbolos da fauna pirenaica. A Rupicapra pyrenaica pyrenaica é o nome do grupo pirenaico, pero a especie esténdese desde a Cordilleira Cantábrica até o Cáucaso. Só nos Pireneos viven uns 25.000 habitantes e, aínda que é horrible, non é difícil velos en montañas de máis de dúas mil metros. Con todo, nos últimos tempos a poboación pirenaica está a diminuír, sobre todo no leste. O principal sospeitoso é un virus que provoca a morte dos máis frecuentes.
Segundo datos achegados polo departamento de medio ambiente de Cataluña en xullo, o censo dos sarrios Cerdanya-Alt Urgell diminuíu un 85,6% no último ano. De feito, o ano pasado contabilizáronse 563 ocasións neste territorio e este ano tan só 81. Tamén se censou na zona francesa, onde se perdeu o 76% da poboación. Máis ao leste, na reserva Cadí-Moixeró, recolléronse datos preocupantes. Aínda que o ano pasado había 2.363 ocasións, agora só hai 1.565. Isto supón a morte dun terzo dos asiduos do territorio.
Científicos da Universidade Autónoma de Barcelona, xunto cos de Andorra e Francia, analizan a causa da morte. Ao parecer, o axente é un virus que afecta aos masivos. As primeiras pegadas do virus tiveron lugar en 2001. Foi entón cando apareceron as primeiras masacres asasinadas, no Alt
Pallars. Ao principio non sabían cal era o axente, e ese foi o primeiro traballo: identificar ao agresor.
No estudo de identificación do virus tamén participou NEIKER, Instituto Vasco de Investigación e Desenvolvemento Agrario. Entón viron que era da familia pestivirus, da mesma familia que o virus que provoca a peste clásica de porco. Os virus desta familia tamén afectan os animais rumiantes, e é moi parecido ao virus das ovellas o que ataca aos masivos.
O virus ovino causa graves problemas de reprodución, como abortos e malformacións congénitas. Sarrio leva os virus á morte. En opinión de Ana Furtado, de NEIKER, “ser tan letal nos rebecos significa ser novo paira os máis frecuentes, xa que ao non coñecerse anteriormente, non tiñan defensa. Por tanto, os animais están desprotexidos ante o virus”.
O virus afecta ás mucosas e deixa os sarrios totalmente debilitados, perden o pelo, teñen una pigmentación excesiva na pel... Ao final morren. Segundo Ignasi Marco, da Universidade Autónoma de Barcelona, “non podemos demostrar que o virus é o único causante das mortes, pero os estudos parecen indicar que existe una relación directa entre o virus e a caída dos sarrios”.
A conclusión é totalmente preocupante. Tendo en conta que o virus se transmite por aire, é practicamente imposible tomar medidas preventivas. Non hai vacúa antivirus, “e como vacinar a estes animais que viven nas rocas?”. Ignasi Marco cre que existe un gran risco de propagación da epidemia porque “a cordilleira pirenaica é una cordilleira, non ten cortes e vive con frecuencia”.
A peste fixo o primeiro brote ao leste, pero en calquera momento pode cambiar de tendencia e vir ao oeste. Polo si ou polo non, os responsables de todos os territorios pirenaicos están atentos e os científicos traballan xuntos sumando forzas. A situación non é apracible.
