Voluntarios forzados en probas clínicas

2011/02/12 Galarraga Aiestaran, Ana - Elhuyar Zientzia

• Farmakologia
• Medikuntza
• Etika

O problema non é novo. No propio artigo de Obasogie aparecen algúns exemplos do pasado. Por exemplo, mentres os nazis realizaban experimentos inaceptables nos seus laboratorios, os servizos de saúde estadounidenses denegaban o tratamento anti-sífilis por centos de persoas co obxectivo de analizar a evolución da enfermidade. Todas estas persoas eran de raza negra e o experimento durou até 1972.

Obasogie tamén mencionou o traballo da historiadora Susan Reverby. Reverbi anunciou que, na década de 1940, o persoal dos servizos de saúde estadounidenses infectou a pacientes, presos e soldados sífilis de Guatemala paira probar si a penicilina era un medicamento adecuado. Nalgúns casos utilizáronse prostitutas enfermas paira contaxiar a sífilis.

A publicación destes feitos obriga a Barack Obama a pedir perdón ás vítimas. É máis, Obama pediu ao Comité de Bioética que garanta a protección e o trato ético das persoas que participan nas investigacións.

Con todo, Obasogie cre que a pesar de que as declaracións son merecedoras, Obama quedouse curta. E é que cre que non basta con revisar as regras dos experimentos, senón que considera que hai que analizar todo o contexto. De feito, o número de voluntarios que a industria farmacéutica necesita paira probar medicamentos crece ano tras ano. E Obasogie ten claro quen son os primeiros candidatos: os pobres e os inmigrantes sen papeis. Son impulsados por centos ou miles de dólares que ofrecen as compañías pola súa participación.

No estranxeiro, nos cárceres

Obasogie di que o segundo candidato é a poboación dos países pobres. O ano pasado, a revista Elhuyar publicou una serie de artigos sobre o placebo. Una delas refírese á cuestión ética, que tamén aparecía nela. En concreto, a investigadora da Cátedra de Dereito e Xenoma Humano, Leire Escajedo, alertaba de que as empresas farmacéuticas utilizan o dobre estándar. Así, en África aceptan investigacións que en ningún caso aceptaríanse en Estados Unidos, por exemplo, tratamentos anti-sida que se proban co uso do placebo.

Os datos achegados polas obasogias coinciden cos publicados por Elhuyar en que a metade das probas clínicas dirixidas por compañías farmacéuticas estadounidenses realízanse no estranxeiro, sobre todo en India e África subsahariana, tendencia que se está incrementando ano tras ano.

Por último, Obasogie tamén menciona a quen ocupan o terceiro lugar na lista de voluntarios forzados: os presos. Debido aos excesos pasados, a participación dos reclusos nas probas clínicas está fortemente regulada. Nos últimos tempos, Obasogie denunciou que se están dando facilidades aos investigadores paira pasar por encima das normas. É máis, o propio Instituto de Medicamento, que asesora ao Goberno, recomendou reblandecer as normas.

Por tanto, Obasogie considera que o maior debate ético en ciencia e medicamento non se refire a determinadas tecnoloxías ou á bioloxía sintética, senón a unha cuestión moito máis básica, o trato que se dá ao outro.

O artigo de Obasogie conclúe cunha pregunta dirixida ao Comité de Bioética de Estados Unidos: é ético pedir aos membros máis vulnerables da sociedade que ofrezan os seus corpos á ciencia?

Publicado en Gara