Bricolaxe biolóxica

2000/01/11 Roa Zubia, Guillermo - Elhuyar Zientzia

• Biologia
• Medikuntza

O cristal da xanela dos ollos é a córnea. O obxectivo deste tecido transparente na parte dianteira do ollo é permitir a entrada de luz, pero só a luz. É una potente protección contra o po e os restos. Con todo, a diferenza dos cristais dos edificios, a córnea non é facilmente limpiable exteriormente cando a orixe da sucidade é una enfermidade ou lesión. Nestes casos, evítase a visión da persoa e nalgúns casos pode resultar cegada. Paira evitalo, os cirurxiáns poden introducir corneas sas no lugar dos feridos, pero é moi difícil conseguilas. A maioría dos resultados obtidos destínanse a iso, polo que os investigadores non poden abordar suficientemente os estudos e investigacións. Ademais, non queda nada por facer estudos de toxicidade. Paira poder levar a cabo todos estes traballos, os laboratorios adoitan ter que ensaiar en coellos.

Realizado en laboratorio

Investigadores canadenses e estadounidenses únense paira sacar adiante un proxecto curioso respecto diso. May Griffith, que traballa no Instituto do Ollo da Universidade de Otawa, e Mitchell Watsky, da Escola de Medicamento da Universidade de Tenesse, en Menphis, queren facer corneas humanas. Paira iso, as células da córnea humana han crecido nos laboratorios. Segundo os expertos, as córneas artificialmente formadas polo momento non son incorporables a ninguén, pero poden servir paira investigar. Os toxicólogos poden examinalos coma se fosen dos ollos feridos, diminuíndo así o uso das córneas dos animais.

O obxectivo inicial dos investigadores era aclarar os efectos posteriores á cirurxía, por que algunhas córneas non producían cicatrices tras o tratamento con láser. As córneas humanas obtidas paira a investigación estaban obsoletas. Por tanto, decidiuse que as córneas crezan nos laboratorios.

Nas córneas pódense atopar tres tipos de células: epiteliales (que forman a pel externa), queratocitos (centrados) e endoteliales (de superficie interna). No primeiro paso dos científicos formáronse almacéns deste tipo de células a través dos xenes dos virus que provocan una síntese constante. Una vez terminado o almacén valoráronse as características das células paira asegurar que non son capaces de cultivar cancro e que son capaces de crecer nun medio denominado agar brando.

Paira formar as córneas formouse una fina capa de células endoteliales que logo se cubriron con queratocitos e proteínas. Por encima disto engadiuse a capa de células epiteliales e permitíuselle madurar nun prazo de dúas semanas. As células epiteliales estaban situadas no límite entre o aire e o líquido, como ocorre nunha verdadeira córnea. O resultado era un tecido transparente, cunha tendencia similar á córnea humana. Por exemplo, cando se engadía deterxente débil, activábanse xenes paira curar feridas, como nas corneas humanas. Os deterxentes fortes pulverizaban a córnea na medida en que ocorre en humanos e coellos, ou similar.

Paira levar a cabo estes últimos experimentos, a compañía Procter Gamble de Cincinnati puxo diñeiro co obxectivo de desenvolver novas formas de medir a toxicidade sen utilizar animais a longo prazo. Os pasos da compañía foron seguidos por activistas a favor dos dereitos dos animais. Coa posta en marcha deste tipo de proxectos espérase buscar o substituto da proba de Draize. Esta proba mide a irritación ante produtos químicos mediante a utilización de coellos.

Alan Goldberg, da universidade John Hopkins, traballa nun centro onde se buscan alternativas a probas con animais. Na súa opinión, as córneas artificiais aínda non poden substituír á proba de Draize, senón que hai que aprender a elaboralas en grandes producións e asegurarse de que seguen actuando como as humanas. Nesta dirección atópanse a compañía Procter Gamble, a gran empresa Unilever e o Instituto de Ciencias In vitro de Maryland.

Pendente de control de calidade

As células non están listas paira ser utilizadas en transplantes. Aínda que non mostran signos de cancro, hai que observar o que ocorre a longo prazo. Doutra banda, hai que coidar outras características, como a cuestión da resposta inmunológica e da transparencia a longo prazo. As córneas explican as características do seu uso en transplantes, pero o camiño que vai percorrer até o seu uso real é aínda longo.

Mentres non se logre, os tecidos de laboratorio poderían dar un gran impulso á investigación sobre córneas. Poderían utilizarse como sistema de modelos e empezar a responder unha chea de preguntas crave.