Sobre a teoría da evolución

2008/05/10 Galarraga Aiestaran, Ana - Elhuyar Zientzia

• Biologia
• Eboluzioa
• Genetika

Non é un chiste, senón un claro exemplo de tendencia. En Estados Unidos cada vez ten máis forza o pensamento contrario á teoría da evolución, e, como non, en Europa tamén se está expandindo. Pero os científicos e non ceden e seguen traballando paira responder con probas e evidencias aos seguidores de J ainkoa e Biblia.

Por exemplo, un dos argumentos que utilizan os crentes contra a teoría da evolución é precisamente iso: só una teoría do a. Segundo eles, as teorías son cousas que non teñen una base sólida. Con todo, paira os científicos, a idea de evolución non é una opinión ou una hipótese, é una teoría. Ademais da teoría, é un feito, un feito.

A gravidade é tamén una teoría e un feito. Os feitos son datos da contorna, mentres que as teorías son estruturas que explican e interpretan os feitos. Mesmo cando se anulan as teorías, os feitos non cambian. En teoría da gravidade, o traballado por Einstein formou parte de Newton, pero con todo, a mazá caeu ao chan como antes. Iso é un feito.

Os feitos non son, con todo, innegables. Os científicos non negan a posibilidade de que un día a mazá non caia ao chan senón que poida ascender. Pero, segundo a teoría, prevén que caia ao chan e, polo momento, así sucede.

E é que as teorías non son só especulacións. En ciencia, paira ser teoría, as ideas deben estar baseadas en evidencias, desenvolverse con razoamentos claros, experimentarse con rigor e independencia e ser útiles paira facer previsións.

Así, os científicos dispoñen de numerosas evidencias directas da evolución que foron observadas e probadas tanto na natureza como no laboratorio. Por exemplo, demostraron de moitas maneiras que a mosca de froita cambia de xeración en xeración a través da selección artificial. Na natureza é coñecido o caso das pollas británicas.

Esta especie de pitos era esbrancuxada, polo que os pitos non se destacaban cando estaban colocadas nos troncos das árbores circundantes, cuxa superficie era clara. Con todo, cando se desenvolveu a industria, o fume que saía das chemineas escureceu os troncos e os depredadores vían con facilidade os sits brancos. Pero ao azar tamén nacía algún sits escuro. Antes, cando os troncos eran luces, os sits mutantes non tiñan moitas posibilidades de perdurar, senón que naquela época eran invisibles aos depredadores, polo que se multiplicaron máis que os brancos. Co tempo todos os sits eran negros.

Os creacionistas ou quen negan a evolución verán a man de Deus detrás deste cambio, pero os científicos non necesitan de Deus paira explicar o que pasou. Non é un milagre, senón un claro exemplo de que a teoría da evolución é certa.

Fósiles e ADN

Paira os creacionistas, a teoría da evolución é una "teoría".

Museo Vaticano

Outros cambios non son directamente observables, xa que o tempo no que se producen estes cambios é demasiado elevado. Deben deducirse dos datos existentes, como ocorre en moitos outros campos da ciencia, como a xeoloxía, a cosmología ou a historia humana. E paira explicar a evolución, os fósiles teñen un valor enorme. De feito, o rexistro fósil permite observar que en determinados momentos creáronse novas especies, mentres que os cambios conservan estruturas de especies anteriores.

Por exemplo, na evolución humana, desde o home antigo Australopithecus afarensis até a especie actual Homo sapiens, obsérvase una evolución no rexistro fósil. Nesta evolución hai ocos e saltos, pero é evidente que co tempo as características van cambiando, de simio a estiércol a persoas de hoxe en día: actitude cada vez máis ergueita, brazos máis curtos, caveira máis grandes, cellas e mandíbulas máis pequenas...

Un argumento que utilizan os contrarios á evolución ten que ver con iso. Preguntan: si o home vén do mono, por que aínda hoxe hai monos? Con todo, a creación de novas especies non supón necesariamente a perda das anteriores, só se perden si non son capaces de adaptarse á contorna. Ademais, os científicos non din que o home proveña do mono, senón que teñen o mesmo antepasado.

Ademais de nas capas terrestres, os científicos atoparon una evidencia evolutiva no corazón das células. De feito, todos os seres vivos están baseados no ADN; una bacteria, o fermento máis simple, o verme arrastrado no chan, o girasol, un chicharro e una persoa teñen o mesmo código xenético. De aí dedúcese que todos os seres vivos teñen o mesmo orixe.

Con todo, a diferenza dos crentes, os científicos aínda non teñen todas as respostas. Non cuestionan a propia evolución, pero aínda non teñen claro como se produce, polo que seguen investigando os mecanismos e procesos da evolución. Buscando respostas.

Publicado en Gara