Erronka berriak kimikan 1996

Euskal Herriko Unibertsitateko Kimika Fakultateak antolatu ditu hitzaldiak eta arlo desberdinetako adituak bertaratu dira hurrengo bost urteotako ildo nagusiak azaltzera. Gai interesgarri asko jorratzeaz gain, burutazio garbi bat utzi digute mahiaren gainean: etorkizunean unibertsitatearen eta enpresaren arteko harremanak hestuagoak izango dira edo ez da etorkizunik izango.

Etorkizunari begi berriez so

Kimika Fakultateko Dekanordea den eta hitzaldiak antolatzen diharduen Unai Ugaldek azaldu zigun ekimen horren helburu nagusia. Hezkuntza eta ikerketa gertutik ezagutzen dituenez,gaur egun gure enpresek duten teknologibeharraz kexu azaldu ohi da sarritan. Gaur-gaurkoz, gure enpresak menpekotasun-egoeran daudela eta horrek etorkizuna hipotekatzea eragin dezakeela esan zigun. Izan ere, garapenaren giltza ei duten herrialdeetara zuzentzen omen dira oraindik gure enpresak eta Unaik zioenez, Euskal Herria jakintza-arlo desberdinak inportatu behar izaten dituen lurraldea dela esan dezakegu. Horixe izan da bederen, azken 20 edo 25 urteetako joera nagusia. Egia da bestalde, azken urteotan egoera hori aldatu egin dela, baina enpresetako funtzionamendura-ereduak ez ei dira neurri berean berritu. Horren ondorioz, menpekotasunak baldintzaturik segitzen dugu.

Eta zer egin daiteke hori aldarazteko? Zuri bezalaxe irakurle, guri ere bururatu zitzaigun galdera hori eta aurkezpenean entzundakoaren arabera, erantzun nagusia ekar dezakegu hona: berritzea, bai enpresaren eta baita unibertsitatearen funtzionamendu ereduak berritzea. Geroak esan beharko du baina Donostian esan zitzaigunez, berritze prozesu horren garrantzia, bai ekonomikoa eta baita historikoa ere, erabatekoa izango da.

"Erronka berria kimikan 1996" ekitaldiaren aurkezpena. Ezkerretik hasita, Angel Castrillo Adegiko ordezkaria, Unai Ugalde Kimika Fakultateko Dekanordea eta Arantxa Olaizola Euskadiko Kutxaren ordezkaria.

Eta nork eman behar du lehen urratsa? Horra hor milioiaren galdera. Adituen iritziz, erronka berriari ekiteko orduan, hiru eragile nagusiren partehartze aktiboa behar beharrezkoa da. Batetik, orain arteko ohiturak aldatu eta berritzearen aldeko joera garbia erakutsi beharko duen industri ehuna dugu; bigarrenik, goi-mailako formazioaz arduratzen diren erakundeak eta guztien buru, Unibertsitatea: ikerketa-proiektuak sustatuz eta enpresekin beharrak zuzenean ezagutzeko ahalegin berezia eginez; eta hirugarrenik, gure produkzio-, hezkuntza- eta gizarte-egituraketa bideratuko dituzten erakunde politiko eta sozialak.

Ihardunaldiak antolatzeaz arduratu den Ian taldeko burua izanik, Unai Ugalde "itaundu" genuen unibertsitateak prozesu horretan izango duen zereginaz. Unibertsitateak hezkuntza eta ikerketa bultzatuz, elkarlanerako kultura berrian ardura handia izan behar duela esan zigun. Bere aburuz, horretarako tresna egokia izan daiteke Kimika Fakultateak antolatutako hitzaldi-zikloa eta horrek biltzen duen Ian-filosofia.

Filosofiatik errealitatera ordea, jauzi handia dago. Horretaz jakitun, harramanetarako testuinguruak berritzen ari dira. Donostiara etorriko diren adituak, bakoitza bere Ian arloan, punta-puntakoak dira eta hurrengo urteotan ezagutuko ditugun garapen-lerroak zeintzuk izango diren aurrikusteko moduan daudela esan daiteke. Horregatik gonbidatu zituzten, une honetan burutzen ari diren industri nahiz hezkuntza-proiektuen bideragarritasunaz ikuspegi orokorragoa izateko aukera eskainiko dutelakoan. Hori horrela izanik, bi motako iharduerak atondu dira. Batetik, hitzaldien bidez beren ikerketa arloari buruzko xehetasunak eta etorkizunerako norabideez berba egiteko parada eskaintzen ari da eta bestetik, ikerketa-arlo horretaz baliatuko diren enpresekin zuzeneko harremana izatea bultzatu da. Enpresen estrategiak egun punta-puntakoak diren norabideetara bideratzeko balio izatea da iharduera horien helburua.

Amaitzeko, ikasleen zereginaz galdetu genion Unairi. Unibertsitatea formaziorako tresna den neurritik, ikasleentzat ere argigarria gertatzea nahi da. Jakintza arlo guztiak berritzen ari direla eta horietara heltzea ikasle guztien esku dagoela esan zigun. Donostiako ihardunaldietan parte hartu duten adituei dinamismoaren pertzepzioak etorkizuneko profesionalak Ian- eta ikerketa-mundura bideratzeko tresna izango dela entzun diegu. Hala bedi.

Lelo leloa, betiko lelo

Sarritan aipatu izanagatik ez da oraindaino argitu eta betiko leloaz ere berba egin genuen, Kimika Fakultateko ihardunaldiak aitzakitzat harturik. Izan ere, saioen aurkezpenera bildutakoon artean, enpresa eta ikerketaren arteko "feed-back" delakoaz kezka handia sumatzen zen.

Unai Ugaldek zioenez, lehen eskaria enpresetatik etorri beharko luke harremanak behar bezala funtzionatzea nahi bada. " Industri sektoreak ez badu unibertsitatera jotzen elkarlana eskatzera, nekez formatuko dira ikerlariak enpresen egiazko beharretan. Jakina da bestalde, zenbait enpresek bere ikerketarako irtenbide propioak jorratu izan dituela behar horiei aurre egiteko eta pentsa litekeela unibertsitatearen beharrik ez dutela. Nolanahi ere, ezin da erronka osoa enpresen esku utzi. Izan ere, unibertsitateak ez du beti asmatu enpresatara hurbiltzeko unean eta ondorioz, enpresek ez dituzte ezagutzen unibertsitateak dituen baliabideak, ez materialak ezta intelektualak ere ".

Unibertsitatearen gabezia adierazten al du horrek? Gure unibertsitateetan ez al da ikerketarik egiten? Galderaren aurrean ezezkoa erantzun zuen Unaik. Zenbait nabardura eginez, beti ere. Kimika Fakultateko Dekanordeak zioenez, " Euskal Herriko Unibertsitatean ikerketa egin egiten da, baina ikerketa aplikatua egiteko orduan ez dugu beti asmatzen ". Esandakoa janzteko, ondoko datuak eman zizkigun Ugalde jaunak: EHUan egiten den ikerketaren %10-15 baino ez da gerora aplikatuko industrietan, Japonian %40-35 eta EEBBetan %25 ingurukoa den bitartean.

Bestalde, industriaren behar zuzenetara bideratutako ikerketa %4koa baino ez dela esan daiteke. Unibertsitateak produkzio prozesuetan duen intzidentzia oso txikia dela adierazten du horrek. Askok ez badaki ere, EHUak urtero 5 edo 6 patente kaleratzen ditu, baina orain arte bakarra saldu da eta hori kanpoko enpresa batean. Horrek garbi adierazten du bi eragileen artean dagoen amildegia.