Polo debate

2013/10/18 Galarraga Aiestaran, Ana - Elhuyar Zientzia

• Giza zientziak
• Genetika

Na columna da semana pasada, o investigador Izortze Santin falou sobre os estudos xenéticos. En concreto, escribiu sobre xenes relacionados co cancro de mama. Explicou a importancia do coñecemento destes xenes no diagnóstico e tratamento, así como os beneficios que ofrece o medicamento personalizado. Ao final, con todo, tamén mostrou a súa preocupación polo perigo de que o medicamento personalizado estea só en mans duns poucos.

E é que, do mesmo xeito que ocorre noutros ámbitos, na ciencia son poucas as cousas totalmente brancas ou absolutamente negras, e moito menos os usos ou aplicacións. A enerxía, a biotecnoloxía, a astronomía, a informática, a neurología, a robótica, a farmacoloxía, a climatoloxía… son ámbitos nos que se acenderon os debates e a xenética non é una excepción. Mesmo parece que é un dos ámbitos que máis debate xera ou socializa, tendo en conta a súa presenza nos medios de comunicación.

Por exemplo, una patente que presentaron recentemente en Estados Unidos provocou una gran revolta nestes días: una compañía patentou un método de fecundación que permite aos seus pais crear fillos que posúan as características físicas desexadas.

Facendo referencia aos 23 pares de cromosomas da nosa especie, a compañía chámase 23andMe, e a súa intención é axudar aos que queren ser pais a ser nenos “bos”. Na actualidade realízase un diagnóstico xenético previo á súa implantación no útero naqueles casos nos que existe risco de transmisión hereditaria dalgunha enfermidade. O estudo xenético realízase cando o embrión só ten 6-8 células paira garantir que non é portador da enfermidade.

O método que ofrece 23andM é moito máis amplo que leste. Desde a compañía indicouse que poden axudar a unha persoa a elixir á súa parella “xeneticamente adecuada” ou a unha parella a ser un neno san que en por si ten un baixo risco de padecer determinadas enfermidades. Pero vai máis aló: aínda que o seu obxectivo non é crear “nenos de deseño”, os pais anunciaron que poderán coñecer a cor do pelo ou do ollo do neno. Pode ser “divertido”.

Pero aos que se opoñen non lles parece nada divertido. Temen que co método xérese a competencia por ser o neno máis bonito e claro, e que aumente a distancia entre os éxitos e os excluídos do nacemento. En calquera caso, ao fío do debate, un experto da Universidade de Stanford, Jacob Sherkow, lembrou no diario The Wall Street Journal que a fecundación artificial considerábase inicialmente rechazable e converteuse en algo “habitual e aburrido”.

É dicir, que se se abre o foco, o debate non é tan novo. Pero ser antigo non significa que se alcanzou o consenso. Proba diso é a enquisa realizada pola revista científica Nature, na que se clasificaron catro temas considerados como tabús nos estudos xenéticos en función da forza do tabaco e solicitouse a súa opinión ao público. Os temas son: raza, intelixencia, violencia e sexualidade. “Deberían os investigadores renunciar a investigar estes temas?”, preguntaron. Segundo os de Nature, se estamos preocupados polo uso, debemos pór “liñas vermellas” e xerar un debate público aberto que garanta un uso responsable. Agradeceriamos que o debate se dese a outras áreas e lugares.