A linguaxe dos fósiles una historia chea de fraudes

2001/07/22 Kortabarria Olabarria, Beñardo - Elhuyar Zientzia

• Paleontologia
• Arkeologia

Os descubrimentos levaron aos científicos a revisar algunhas das teorías vixentes. Antes de dicir nada, con todo, será mellor comprobar correctamente os achados, xa que meteron en máis dunha ocasión aos paleontólogos.

A paleontología estuda os seres, animais e plantas, que viviron no pasado na Terra, é dicir, os fósiles. A paleontología non é só descritiva, quere saber como vivían os seres que existiron, en que medio movéronse, por que morreron, como eran as súas relacións xenéticas, etc. Todo iso baseado na investigación dos fósiles. Por tanto, a paleontología é un tema moi complexo. A pesar desta complexidade, os resultados dos traballos realizados polos paleontólogos son evidentes, hoxe en día case plenamente aceptados, tanto por creacionistas como pola súa aplicación.

Con todo, na historia da paleontología existiron tempos máis negros que os actuais, até o punto de que nesa interpretación do pasado púxose o termo ‘fraude’. Hai varios exemplos:

O home de Piltdown . Sucedeu en 1912 en Inglaterra. Tras descubrir restos dun cranio no pobo de Piltdown, concluíron que no pasado da illa había homínidos. O Museo de Historia Natural, a Sociedade Xeográfica e científicos de prestixio investigaron o descubrimento e confirmaron o seu valor. 1953. Paira estudar a pegada de cranio utilizáronse técnicas anatómicas. En 1953 volveuse a estudar o fósil, pero con técnicas químicas. Chegaron á conclusión clara: as pegadas non pertencían a ningún ser humano e, ademais, todo foi unha fraude. As pegadas estaban feitas co cranio dun ser humano e a mandíbula inferior dun orangután. Nunca se soubo quen preparou a fraude.

Cranio descuberto en Sudáfrica, o home é a pegada máis antiga.

O home de Nebraska foi un erro, non unha fraude. En 1922 o director do Museo de Historia Natural de Estados Unidos, Henry Faifield Osborn, recolleu un tezo descuberto en Nebraska. Tras a súa investigación, Osborn sinalou que este tezo tiña características de monos e humanos, polo que podía pertencer a algún homínido. Outros científicos de tempada sumáronse á tese de Osborn. Cinco anos despois, en 1927, descubríronse máis restos do home de Nebraska. Estes restos deixaron claro que o tezo non era do home de Nebraska, senón dunha especie de porco desaparecida.

As loitas en paleontología foron máis desesperadas que a anterior, como a do neno de Taung. Tamén ocorreu en 1912. Un mozo investigador, Raymond Dart, descubriu en Sudáfrica fósiles de ósos, restos do cranio e a cara dun neno, segundo todas as aparencias.

O mozo investigador sinalou que eran os restos humanos máis antigos descubertos na Terra, da especie Australopithecus africanus. Os profesores, investigadores e científicos máis prestixiosos da época deixaron sen efecto o descubrimento de Dart. El non se resignou e 30 anos despois, con técnicas bioquímicas, tiveron que aceptar o valor do descubrimento. O descubrimento doutras sete pegadas do Australopithecus africanus tamén contribuíu a comprobar o descubrimento do Raymond Dart.

O caso do Ramapithecus tamén sacudiu as bases da paleontología. En 1958 dous investigadores de Oxford e Cambridge sinalaron que o primeiro antepasado do home era o Ramapithecus, un primate con 30 millóns de anos de antigüidade e moito parecido ao orangután. As probas bioquímicas realizadas en 1983 determinaron que o Ramapithecus era alleo á evolución humana.

Tamén influíron as fraudes cos dinosauros. O ano pasado, por exemplo, resolvéronse dous casos. A primeira tivo lugar no Museo de Cardiff de Gales. O fósil do dinosauro que permaneceu durante 116 anos ante os visitantes non era real, xa que estaba fabricado con ósos, yeso e pintura. Ao ver que os responsables do museo comezaron a caer anacos de yeso, déronse conta da fraude. Tomaron a cuestión da filosofía e, unidos ao caso do falso dinosauro, organizaron una exposición sobre as fraudes que se produciron na historia da ciencia. Algo parecido ocorreu no Museo Smithsonian de Chicago. Desde 1905 tiveron en público o fósil dun triceratopo, ata que o ano pasado déronse conta de que era una estrutura realizada con ósos doutros 14 animais.

Ademais destes casos na historia da paleontología, na actualidade existen debates. Quizais o home de Orce sexa o máis representativo. En 1982 descubriuse o fósil dun cranio no xacemento de Venda Micena en Granada. Foi descuberto polo paleontólogo José Gilbert e el mesmo afirmou que eran restos dun homínido neno de entre 1,5 millóns e 1,8 millóns de anos de antigüidade. Os científicos aceptaron o descubrimento e o de Orce sería o home máis antigo de Eurasia. Con todo, actualmente hai científicos que afirman que as pegadas son dun cabalo, non de homínidos. Segundo os estudos bioquímicos que se realizaron, a orixe das pegadas é humano, pero o debate está aí.

Como se ve, o debate sobre os antepasados e o pasado do ser humano non cesa. Non se pode negar que ás veces se actuou con lixeireza, pensando que as hipóteses se estenden e convértense en teses, mentres que noutras ocasións actuouse con mala intención, adaptando o pasado á propia teoría. Con todo, na maioría dos casos, a pesar de que se traballou cientificamente, tamén se produciron erros, xa que as novas técnicas anularon as probas que se aceptaban nun tempo. As técnicas do futuro serán testemuñas diso.

Publicado en 7K