Si o home desaparecese...

2007/08/25 Galarraga Aiestaran, Ana - Elhuyar Zientzia

• Biologia
• Ekologia
• Ingurumena
• Energia

Ao comezo do artigo, Holmes lembra que o ser humano é a especie máis estendida en todo o planeta. É dicir, somos a especie máis invasora e, ademais, xeramos importantes consecuencias en todos os lugares que ocupamos. A actividade humana ha provocado a deforestación, a extensión de desertos, o esgotamento de acuíferos, a perda de especies silvestres... Ademais, o ser humano produciu contaminación química e nuclear, e parece que tamén provocou un cambio climático.

Por todo iso, Holmes cre que a desaparición do home sería una boa noticia paira outros seres vivos. A natureza volvería ocupar o seu lugar e, talvez pasado un tempo, non quedaría rastro da actividade humana. Ou... quizais non se eliminaría tan facilmente a pegada deixada polo home? Holmes tenta aclarar isto.

Falta de mantemento

t Holmes afirma que a falta de electricidade sería a primeira consecuencia da desaparición do ser humano, o que se vería perfectamente desde o espazo. Precisamente, analizar as imaxes que se extraen do espazo durante a noite é una forma de detectar onde se concentra a poboación humana, xa que as luces artificiais denuncian claramente onde se atopan as cidades e os pobos.

Ás 24-48 horas da desaparición do ser humano, nese mapa luminoso comezarían a aparecer lagoas, xa que as centrais eléctricas quedarían sen combustible. O uso de enerxías renovables (aeroxeradores, paneis solares, etc.) tería una duración maior, pero a falta de mantemento da rede de distribución levaría á súa extinción en semanas ou meses. Por suposto, con iso silenciaríase toda a maquinaria eléctrica.

Os edificios, pontes e outras estruturas poderían caer por falta de mantemento. Con todo, os seus residuos permanecerían longos. Fíxache, aínda quedan vistos os edificios das civilizacións de fai 3.000 anos.

Pero, en ningún caso, nas centrais nucleares sería grave que non houbese mantemento. As reaccións que se producen nas centrais liberan unha calor extrema, polo que os reactores deben ser arrefriados con auga. Con todo, a medida que a auga se evapora e esgótase, os reactores se derretirían e liberarían una gran radiación.

Con todo, o efecto da radiación nuclear non dura tanto como a maioría da xente cre. A contorna de Txernobil demostra a enorme capacidade da natureza paira recuperarse. Poucos anos despois de que a xente saíse daquela zona, as ratas e os ratos apoderáronse da zona, atraendo aos cans salvaxes. Posteriormente comezou a aparecer a fauna autóctona. Na actualidade, os xabarís son dez veces máis abundantes que no exterior da zona de evacuación e os grandes depredadores, como o lobo, tamén están a crecer moito.

Capacidade de innovación

Algo parecido pode ocorrer noutros lugares. A renovación máis rápida ou máis lenta depende de factores como o clima (tépedo e húmido, antes que frío e árido), a degradación do ecosistema orixinal... E, nalgúns casos, non será posible volver ao equilibrio antes de que o ser humano cambie.

De feito, nas zonas nas que o home substituíu a unhas especies por outras, conseguiuse un equilibrio diferente, e as especies existentes non teñen cabida. Os herdeiros de plantas e animais domesticados, pola súa banda, entrarían en ecosistemas salvaxes, como o fixeron hoxe en día os porcos e os cabalos salvaxes en diferentes lugares.

E que pasaría coas plantas xeneticamente modificadas? Segundo o autor, é moi probable que non permaneza nun mundo sen seres humanos. A maioría das plantas transxénicas transfórmanse paira ser resistentes ás pesticidas, o que supón un gasto en metabolismo. Por tanto, sen pesticidas, as plantas transxénicas estarían en desvantaxe.

Tanto as pesticidas como outros produtos químicos irían desaparecendo do medio ambiente, pero hai una gran diferenza no tempo que tardan en desaparecer ou neutralizarse completamente. Doutra banda, o dióxido de carbono e o metano, ambos os responsables do quecemento global, que se emiten á atmosfera, tardarían moito tempo en reducirse a concentracións que non afectasen o clima. No mar, pola contra, antes que na atmosfera observaríase o cesamento da actividade humana, que se recuperaría nun prazo de tempo.

Por tanto, tendo en conta todos os factores, si dentro de cen mil anos os extraterrestres viñesen á Terra, non verían indicios evidentes da actividade humana. Con todo, si empezasen a investigar, atoparían indicios de que o cambio no rexistro fósil foi evidente, de que nos cemiterios atoparían esqueletos humanos, de que nos sedimentos atoparían produtos creados pola actividade humana... E aínda as ondas de radio seguirían viaxando polo espazo. Pero a Terra xa nos esquecería. Esa é a conclusión de Holmes. Sería bonito poder ver si é verdade!

Publicado en Gara.