Imaxe xogando na porta dixital

2002/03/01 Mendiburu, Joana - Elhuyar Zientziaren Komunikazioa Iturria: Elhuyar aldizkaria

• Irudiak/Soinuak

As imaxes dixitais ocupan moito menos espazo que as analóxicas, polo que a capacidade dos satélites aumentará e superará a saturación actual.

“O cine é una invención sen futuro”, afirmou Louis Lumière cando inventou o cinematógrafo en 1895. Pero o cine superou todas as crises económicas e, aproveitando os cambios tecnolóxicos, chegou a ser una importante expresión artística.

Desde o punto de vista técnico, desde que os irmáns Lumière fixeron as súas primeiras películas, o son e a cor son as principais revolucións do cine até hai pouco. O ano do son foi o ano 1928 e cara a 1950, debido á menor afluencia de público ás salas de cine por influencia da televisión, foi a quenda da cor. Agora é a época da dixitalización e os efectos especiais.

Definición de imaxe dixital

A modelización é a primeira tarefa paira crear una imaxe dixital. A modelización é a representación numérica dos elementos, cores e movementos que compoñen a imaxe.

O máis fácil de descompor a imaxe dixital é dividila en células. Estas células son cadrados monocolor chamados píxeles. Canto máis pequenos sexan os píxeles, máis exactamente represéntase o modelo na pantalla. A resolución da imaxe depende do número de píxeles da unidade de lonxitude. En consecuencia, considérase que a imaxe é un número determinado de puntos. Paira modelizar o movemento, os sucesos que o compoñen substitúense por elementos máis simples. O movemento que presenta a realidade, por exemplo, divídese en imaxes estables.

A ferramenta máis utilizada paira dixitalizar a imaxe natural é o escáner. O escáner divide a imaxe en liñas que analiza a continuación. Cada liña descomponse en puntos, é dicir, en pixeles. A continuación, cada píxel convértese nunha sucesión de símbolos “0” e “1”.

O cine aínda demostrou a súa capacidade de facer soñar, e os efectos especiais conseguidos grazas á dixitalización foron moi importantes.

Pero en lugar de utilizar o escáner, na actualidade tamén existen cámaras fotográficas ou de vídeo que ofrecen imaxes dixitais directamente. Dado que estes aparellos permiten a visualización instantánea de imaxes, a corrección de erros e a eliminación de defectuosos, non é de estrañar que se trate de produtos de gran venda. O 8% das cámaras fotográficas que se venden en Europa son dixitais.

Os vídeos DVD (Dixital Versatile Disc) tamén traballan como escáner, dividindo cada liña en píxeles e traducindo cada imaxe en números. Estes vídeos tamén tiveron una mellor acollida das expectativas no mercado. E é que a calidade e a posibilidade de ver películas en versión orixinal ou desde ángulos diferentes, a pesar do seu elevado prezo, fixeron que moita xente se caese na tentación de comprar.

Cortar, engadir, corrixir, copiar e encolar

Si as posibilidades que ofrecen os aparellos dixitais paira o usuario medio poden ser decisivas, non digamos en proxectos cinematográficos con orzamentos de millóns de euros. Eliminando o gasto da película e reducindo considerablemente o equipo grazas a una menor esixencia lumínica, a cámara dixital permite realizar grandes proxectos con pequenos orzamentos. Ademais, como se mencionou anteriormente, cada escena pódese gravar tantas veces como se desexe. En consecuencia, cada vez son máis os cineastas que apostan pola cámara dixital.

Cando Louis Lumière inventou o cinematógrafo en 1895, dixo: "O cine é una invención de pequeno futuro".

Con todo, as vantaxes dos aparellos dixitais son moito máis utilizadas nas fases de produción de película que na gravación, é dicir, na xeración e montaxe de efectos especiais. Desde que Steven Spielberg producise Jurassic Park en 1993, a informática converteuse nunha práctica cinematográfica habitual, entre outras cousas, multiplicando personaxes paira crear imaxes da multitude, corrixir erros, eliminar elementos non desexados... Ademais, as coitelas e a cola déixanse ao carón e as montaxes fanse como se queira e con maior rapidez que nunca. Do mesmo xeito que nos textos, nas películas as imaxes cópianse e encolan, o que permite comparar diferentes montaxes e elixir o que máis lle guste.

Desde o punto de vista artístico, a posibilidade de manipular seduce e á vez intimida pola previsión da creación de arte dixital e pola posibilidade de ocultar facilmente a realidade mediante a manipulación indiscriminada de imaxes.

As salas de cine aínda non están dispoñibles

Todas estas vantaxes fan que a dixitalización se vexa con bos ollos no cine, pero non ocorre o mesmo nas salas de cine. Os propietarios das salas non están dispostos a investir nos equipamentos que require a dixitalización, aínda que tamén lles suporía moitas vantaxes.

Paira ver a televisión dixital non será necesario cambiar o aparello de televisión.

Na actualidade, antes de proxectar a película, hai que pegar a copia nunha almazara, levala ao cine e finalmente instalala nas bobinas do proxector. Ademais, a cabina de proxección debe estar illada acusticamente e dúas persoas deben vixiar a proxección. Desde o punto de vista comercial, o labor de difusión débese realizar con rapidez, xa que o público non lle gusta esperar demasiado tempo. Outro inconveniente deste sistema de proxección é que co tempo as películas estráganse.

As salas de cine dixital dispoñen de proxector dixital automático. Este proxector compón as imaxes combinando vermello, verde e azul e responde os sinais dixitais de proxección co milésimo segundo. Os sinais chegan por cable, fibra óptica, ondas hercianas ou satélite.

O cine dixital tamén ten moitas vantaxes en canto a calidade. Por unha banda, porque ofrece mellor calidade e, por outro, porque co tempo as películas non se perden. A calidade determínase en termos de resolución, brillo, tonalidade e ausencia de ruído (raias na película co tempo). A proxección dixital de alta definición, fotograma de 4 millóns de píxeles, con 10.000 lúmenes ANSI, garante mil millóns de cores e a mesma limpeza do primeiro día, seis meses despois da súa realización. Ademais, o son inicial chegará descodificado ás salas de cine, é dicir, cada altofalante recibirá a información sonora de forma independente e, por tanto, mellora a calidade do son.

En que consiste a televisión dixital?

En canto ao futuro da televisión, desde 1996 publicáronse diversos informes e estudos. A conclusión de todos é que o paso cara á dixitalización é inevitable. Haberá máis programas, servizos interactivos, mellor calidade de son e imaxe...

A partir do verán estarán dispoñibles os decos que se deberán engadir aos actuais receptores analóxicos de televisión.

Ademais, o sistema dixital, grazas aos programas informáticos de compresión, ocupa un espazo moi inferior ao sistema analóxico. A imaxe non se transmite por puntos, senón por polígonos de ton uniforme e, ademais, só se transmite información que cambia dunha imaxe a outra. En consecuencia, a capacidade de transmisión de satélites aumenta 8 ou 10 veces.

Grazas ao espazo que se gaña, cada canle analóxica terrestre inclúe entre 4 e 7 canles dixitais, superando a saturación actual. Con todo, segundo Julian Florez, director de VICOMTech, empresa dedicada á dixitalización, “non vai supor necesariamente a creación de máis canles de televisión. Porque hai moitas canles de televisión e o que nos falta é tempo de velos”.

Como leva a cabo o paso do sistema analóxico ao dixital? Actualmente, os receptores de televisión doméstica e os magnetoscopios de vídeo non están preparados paira recibir emisións dixitais. Por tanto, teremos que colocar novos receptores de televisión e magnetoscopios?

Julian Florez debe preocuparse de que non é así. “A partir do verán estarán dispoñibles os decos que se deberán engadir aos actuais receptores analóxicos de televisión. Estes decodificadores encargaranse principalmente de recibir o sinal dixital, asegurar a autorización de exhibición e de facer chegar o sinal ao televisor de forma analóxica. O prezo previsto é de 300-400 euros (60.000 pesetas ou 2.500 libras)”.

Estes decodificadores permitirán tamén o acceso a Internet ofrecendo una gran variedade de servizos que até agora non ofrecía a televisión. Iso si, haberá que adaptar o deseño dos sitios web, xa que a televisión vese máis lonxe que o computador.

A televisión está a cambiar moito no seu deseño.

Todos estes servizos cambiarán os hábitos de acceso á televisión e crearán una televisión máis interactiva. Por exemplo, poderase participar en directo en programas de televisión, ver as xogadas dos partidos de fútbol desde o ángulo desexado, ver a película no idioma orixinal, etc.

En canto á antena tampouco haberá problemas, xa que a información analóxica e dixital enviaranse pola mesma vía. Por tanto, non será necesario cambiar a dirección da antena nin a instalación existente. Ademais, durante a transición, a mesma antena poderá recibir as cadeas correspondentes á rede analóxica e dixital. Por tanto, nunha primeira fase poderase cambiar o receptor de televisión, deixando o anterior magnetoscopio analóxico ou viceversa. Nos bloques con moitas vivendas, uns quererán pasar a dixital e outros non, pero iso non vai xerar problemas.

“2011. Até o ano pasado haberá sistema analóxico e sistema dixital na rede e a partir de entón só o sistema dixital”. O prezo dos novos aparellos de televisión roldará os 1.070-1.370 euros.

En canto á dixitalización de ETB, Lontxo Sainz, responsable de comunicación de EITB, díxonos que “paira o ano 2007 ETB estará totalmente dixitalizada, cun investimento de 42,67 millóns de euros”.

Datas clave do cine dixital

• 1980: Francis Ford Coppola realizou una comedia musical Coup de coeur paira obter efectos e trucos a través de vídeos e imaxes electrónicas.
• 1982: Tron de Steven Lisberg, primeira longametraxe obtida por imaxe paira a síntese.
• 1988: A sociedade de xeración de efectos especiais Georges Lucas desenvolveu un sistema informático de fusión de imaxes entre si. Este sistema utilizouse en películas como Willow (1988) de Ron Howard e Abyss (1989) e Terminator 2 (1991) de James Cameron, entre outras.
• 1993: Steven Spielberg dirixiu Jurassic Park baseado en dinosauros creados por computador.
• 1995: Toy Story, primeiro debuxo animado con imaxes sintéticas.
• 1999: Saíu Matrix.
• 2001: Shrek e Vidocg.

Tecnoloxía da televisión dixital

• Provedor de servizos: Prové servizos interactivos ou contidos propios de servizos interactivos. Por exemplo, pode ser un banco que ofrece datos financeiros aos seus clientes desde unha porta segura.
• Provedor de contidos: Fornece contidos de televisión e radio. Exemplo diso son Mediapark, SogeCable (Canle C, Canle +, Cinemania...), TimeWarner (CNN), etc. Envía os contidos por satélite ou cable ao centro de emisión do operador.
• Servidor de aplicacións: Prepara as aplicacións paira codificarlas antes de emitilas.
• Centro de emisión: Prepara a recepción e codificación e emisión de información do provedor de contidos.
• Enconding / Multiplexing: Codifica a información do vídeo, audio e servizos interactivos paira convertela nun conxunto de formato MPEG-2. Codifica a información grazas ao acceso condicionante á plataforma. Por último, combina toda a información (de vídeo, audio e servizos interactivos) (multiplex) paira transmitir sucesivamente conxuntos MPEG.
• STB (Set-Top-Box): Deco que se conecta ao televisor. Descodifica a información e comproba os dereitos do usuario. Ademais, descodifica a información en formato MPEG-2 paira convertela en sinal analóxico e emitila á televisión.