Xeo, auga e lume Misión Europa de Galileo

1998/06/01 Lowes, Leslie L. Iturria: Elhuyar aldizkaria

• Astronomia

Imaxine mentres explora un mundo en condicións extremas, no que o frío intenso do espazo converte a auga en xeo fráxil e vértese a pedra fundida baixo fontes de xofre. No teu fígado, suspendido do espazo, hai un gran globo brillante, con nubes de tormenta en forma de columna que cambian de forma en poucas horas.

A sonda Galileo emprendeu a Misión Europa (GEM) de Galileo. Nas proximidades de Júpiter, fará dous anos máis e analizará o xeo, a auga e o lume: A superficie de xeo de Europa, as tormentas de raio de Júpiter e as bases volcánicas de satélite Io.

Galileo chegou a Júpiter o 7 de decembro de 1995, tras unha viaxe de seis anos desde a Terra. Io pasou polos arredores do satélite, o motor principal acendíao e freou paira conseguir una órbita adecuada. Galileo obtivo datos marabillosos a través da sonda que lanzou á atmosfera en Júpiter e a misión de dous anos, 11 órbitas ao redor do planeta máis grande do Sistema Solar, revelou detalles fascinantes sobre o planeta e os seus satélites.

Por exemplo, aínda que os compoñentes principais de Júpiter son o hidróxeno e o helio, tamén hai auga. A auga atópase nas capas máis altas das nubes de Júpiter e provoca nalgunhas zonas episodios de tormentas de raio. Outras zonas, con todo, son áridas. Galileo, pola súa banda, móstranos outra imaxe de Ganimides, o único satélite do Sistema Solar con campo magnético propio, polo momento.

Soubemos que o satélite Calisto, cheo de cráteres, dos datos de Galileo, está cuberto nalgúns lugares por unha capa de po fino. Tras a visita das sondas Voyager de 1979 habemos visto que a superficie de Io cambiou. Os científicos atoparon indicios de que baixo o manto de xeo de Europa existiu un océano –apika, aínda persistente- en tempos xeolóxicos non moi antigos.

Aínda que nun principio a misión de Galileo finalizaba o 7 de decembro de 1997, a NASA e o Congreso dos EEUU decidiron prorrogala até o último día de 1999. A misión GEM consta de tres pasos de obxectivo concreto: Campaña Europa (Xeo), Periapsia (punto máis próximo de Júpiter)/Estudo da auga de Júpiter/Toro de Io (nube de partículas cargadas en forma de rosquilla que orbita Io) (Auga) e Campaña Io (Lume).

Campaña Europa

En 8 manchas dun ano de duración, Galileo buscará máis pistas sobre o océano baixo a superficie de xeo en Europa e tratará de decidir se o océano segue presente. Os científicos explorarán a superficie en busca de posibles volcáns de xeo ou probas directas da auga subsuperficial. Contarán cráteres paira medir a ‘mocidade’ da superficie lisa do satélite –a menos cráteres, máis mocidade–.

Galileo analizará as capas internas europeas medindo os efectos de gravidade do satélite, explorando os cambios de espesor da capa de xeo e buscando posibles indicadores de profundidade do océano subsuperficial. Un océano salino que flúe pode provocar un campo magnético, polo que os científicos tratarán de limitar a xeración de sinais magnéticos próximas a Europa.

Galileo alcanzará imaxes de detalle e datos atmosféricos europeos, así como de rexións polares. Pasa relativamente preto da superficie, cunha periapsia entre 200 e 3.600 km. Desta forma obtéñense imaxes de gran precisión. Algunhas imaxes terán una resolución de 6 metros (do tamaño dun camión! ). Mediante a representación en tres dimensións, determinaremos a altura dos elementos da superficie europea suficientemente plana.

Realizaremos un mapa de composición e distribución do xeo en Europa cunha resolución de 10 metros. Buscaremos contaminantes potenciais en superficie. Os contaminantes poden ser consecuencia do bombardeo de cometas e meteoritos ou ter a súa orixe dentro de Europa.

Achegándonos a Júpiter

Resumindo a periapsis, Galileo achégase a Júpiter e sitúase na zona de paso de Io. En 1999, durante seis meses e ao longo de catro cicatrices, aproveitando o gravitatorio dos atractivos de Calisto e mediante os acesos medidos dos foguetes direccionales, logrará a periapsis de Júpiter.

A súa proximidade a Júpiter levaralle a investigar os detalles dos ventos e as tormentas, incluídas as tormentas de raio que alcanzan una altitude enorme.

A auga circula verticalmente polas capas altas de Júpiter, deixando algunhas zonas máis secas que o Sahara e outras como os trópicos terrestres blai-blai. A elaboración do mapa de distribución da auga e a comprensión do seu papel no tempo en Júpiter poden axudar a comprender os rápidos cambios de tempo na Terra.

Una vez en cada órbita, ao pasar do xeo ao lume, Galileo atravesará o touro de Io. Galileo medirá a densidade das correntes de xofre que desprenden os volcáns de Io e o sodio e potasio extraído da superficie de Io polas partículas impulsadas polo campo magnético rotatorio de Júpiter.

Campaña Io

Ademais de ser o satélite máis próximo a Júpiter, Io é o corpo máis activo do Sistema Solar, con decenas de volcáns de xofre e silicato. Io, doutra banda, é un misterio e coas dúas últimas órbitas do GEM poderase aprender moito. De feito, Galileo pasará a 500 km e 300 km respectivamente da superficie de Io.

Por que Io atrás? Parece que os científicos queren manter o suspense. Non se trata diso. Deixando a exploración de Io paira o final, os cambios de periapsis en Júpiter minimízanse e queda máis tempo paira realizar un estudo científico diferente. Ademais, a sonda recibe menos radiación violenta de Júpiter. A radiación de Júpiter é máis forte a medida que se achega ao planeta e ten a forza suficiente paira matar o home ao redor de Io.

Conseguir máis de menos

Tendo en conta a visión da exploración espacial de menor custo da NASA, o deseño dos MMG permitirá una misión de baixo custo e de maior risco cun obxectivo concreto utilizando una nave espacial que xa está a traballar. Para que o custo anual sexa inferior a 15 millóns de dólares trasladamos ao mínimo as operacións da nave espacial e da Terra. Enxeñeiros e científicos han automatizado todo o que puideron, trasladando ao persoal que traballará ao 20% da misión orixinal.

Una vez finalizado o GEM, Galileo non emitirá máis datos científicos, pero circulará pola radiación ao redor de Io ata que a radiación faleza emitindo datos sobre a súa saúde. Se queres coñecer as peripecias de Galileo, na telaraña hai onde.