James HUTTON (1726-1797), precursor da xeoloxía moderna

1997/05/01 Murelaga, Xabier | Nuñez-Betelu, Koldo Iturria: Elhuyar aldizkaria

• Geologia
• Biografiak

O 26 de marzo é a efeméride máis importante paira a xeoloxía, data na que morreu o señor James Hutton en 1797. Aínda que pasaron dous séculos desde a súa morte, moitas das ideas que nos deixou aínda as utilizamos paira comprender a Terra, xa que a súa obra marcou os alicerces da xeoloxía moderna.

James Hutton naceu e morreu na mesma cidade de Edimburgo. Sendo campesiño, desde a mocidade comezou a observar o chan e interesouse tanto polos procesos erosivos como pola creación de novo chan. Cursou os seus primeiros estudos en química na Universidade de Edimburgo, pero pronto empezou a estudar leis. Con todo, como a ciencia prefire os estudos de dereito aos de dereito, comezou a estudar medicamento na Sorbona de París e nas Universidades de Leyden (Holanda). Nesta última, en 1749 escribiu una tese doutoral sobre o tráfico de sangue titulado “Sangue e circulación no microcosmos”.

Con todo, nunca traballou como médico, xa que os seus desexos estaban en química, agricultura e xeoloxía. Por iso, tras estudar medicamento, percorreu Gran Bretaña e Europa paira aprender métodos agrícolas, mineralogía e xeoloxía. Finalmente, en 1754 comprou o caserío en Berwickshire, onde se asentou. Os seus negocios en química saíron ben, co que conseguiu diñeiro suficiente paira vivir ben e dedicarse exclusivamente ás súas responsabilidades científicas.

Na época de Hutton a interpretación que daba a Biblia sobre a idade da Terra, é dicir, que a Terra tiña uns 6.000 anos, a xente cría a cegas. Os científicos da época tamén pensaban o mesmo e, por tanto, crían que as rocas sedimentarias debíanse á Inundación Universal. En Hutton, con todo, non se consideraba o mesmo. É máis, este científico rexeitaba a Cristiandad tradicional e mantiña que Deus non participaba nos procesos naturais.

Hutton realizou numerosas observacións xeolóxicas, representándoas en papel e con gran precisión. O froito deste traballo, varias ideas, hipóteses e teoría, resumiunas no libro titulado “Teoría da Terra, con probas e imaxes” en 1795. Coas ideas recollidas no libro, Hutton desterrou o pensamento aristotélico abandonado hai tempo sobre a Terra e o tempo, que estivo de moda no Renacemento. É máis, una das principais achegas deste libro é explicar o Ciclo de Rocas e o Principio de Uniformitarianismo ou Actualismo. Neste principio indícase que os procesos xeolóxicos que operan na actualidade xa actuaran antes sen incidentes catastróficos. Deste xeito, a orixe de certos elementos xeolóxicos pode entenderse a través de procesos nos que actualmente se está traballando de forma progresiva. O predominio dos científicos catastrofistas e o uniformitarianismo non foron aceptados na súa totalidade pola convicción de que paira explicar certos elementos xeolóxicos necesitábanse feitos catastróficos, polo que non houbo tempo suficiente paira crear lentamente construcións xeolóxicas.

Por outra banda, Hutton explicaba que a Superficie se erosionaba e rexeneraba cun proceso gradual e constante, sendo este proceso o dos Ciclos de Rocas. En palabras do científico escocés, o proceso comeza coa deposición de grumos que se produce na area mariña, seguida da compactación mediante a auga e os pesos dos sedimentos acumulados formando roca. Debido ás actividades volcánicas no interior da terra, as rocas da zona costeira soben pasando ao aire libre e quedando expostas a axentes erosivos, comezando de novo o ciclo e repetiéndose constantemente. Dado que cada ciclo é moi longo, a Terra non tería principio nin fin.

Esta idea recupera as teorías de Aristóteles e impúlsaas cientificamente. En calquera caso, a visión de Hutton é Bulcanista ou Plutonista, que se coñece cos dous nomes, e foi condenada pola maioría dos científicos da época, xa que as súas ideas uniformitarias chocaban a ritmo coas ideas catastrofistas de entón. Con todo, co paso do tempo, tras sumarse ás achegas das ideas catastrofistas, o Principio de Uniformitarianismo impúxose entre os científicos terrestres, recoñecemento que permitiu o desenvolvemento da Xeoloxía moderna.

Resumindo isto, queremos subliñar que a importancia de Hutton na xeoloxía é similar á de Darwin na bioloxía e Newton na física. Como colofón, no libro antes mencionado, Hutton escribiu sobre a idade da Terra: “nós non atopamos indicios dun principio nin dun final”.