A NASA acaba de completar o mapa de raios da Terra

2002/06/02 Mendiburu, Joana - Elhuyar Zientziaren Komunikazioa

• Klima

Cando o raio ilumina a noite escura non hai ambiente! Non polo menos paira pasear pola rúa! Con todo, os investigadores da NASA que traballan no mapa mundial das descargas eléctricas que caen polo ceo terán outra opinión.

No País Vasco, os raios prodúcense nos días sargóricos de verán nos que o aire é moi húmido e a superficie terrestre está quente. Pero os tempos de raio varían segundo o hemisferio. Ademais, a orografía e a xeografía teñen moito que ver na formación dos raios. Pola contra, a influencia humana é menor do esperado. Todo iso queda claro cunha investigación levada a cabo pola NASA.

A distribución dos raios é a primeira vez que se realiza por latitude, altitude e estacións do ano. Esta nova perspectiva conseguiuse grazas a dous detectores: Optical Transient Detector (OTD) e Lightening Imaging Sensor (LIS). O primeiro foi lanzado en abril de 1995 e traballou durante cinco anos. A segunda, que foi lanzada en 1997 xunto cun satélite paira medir a pluviosidad nos trópicos, segue en funcionamento. Con todo, o mapa completouse cos datos recolleitos até marzo de 2000.

Estes detectores utilizan cámaras de alta velocidade paira detectar os cambios que se producen na parte superior das nubes, que o ollo humano non é capaz de observar, e puideron obter información moi precisa.

Antes da posta en marcha destes detectores, os raios medíanse a través das radiofrecuencias desde a terra, e aínda que en áreas pequenas obtíñanse resultados satisfactorios, os datos eran escasos nos océanos e rexións pouco poboadas.

Os lugares máis atractivos do mundo

O novo mapa puxo de manifesto as zonas de maior actividade. Nos primeiros postos atópanse Florida, Himalaya e África Central.

Segundo o investigador atmosférico Dennis Bioccipio, "Florida recibe dúas brisas de mar, una pola costa este e outra pola costa oeste. As forzas entre estas dúas brisas de mar colocan o aire en movementos ascendentes e son causa dos raios. Dentro das néboas, as turbulencias producen cristais de xeo e pequenas pingas de auga. Por algo aínda non claro, as cargas eléctricas positivas acumúlanse nas partículas máis pequenas e as cargas negativas nas partículas máis grandes. O vento e a forza de gravidade separan estas cargas entre si, xerando un gran potencial eléctrico dentro da tormenta.

Os investigadores afirman que a razón de que haxa moito raio no himalaya é a gran altura. Estes raios débense a que a topografía fai subir o aire do Océano Índico.

En África Central prodúcense os raios durante todo o ano. Estes raios débense ao contacto das correntes de aire procedentes do Océano Atlántico coas cadeas montañosas.

A información enviada polos satélites tamén proporciona información sobre a distribución dos raios ao longo do ano. No hemisferio sur, por exemplo, os meses de verán son os que máis raios producen e nas rexións ecuatoriais, na primavera e outono.

En cambio, no Ártico e no Antártico apenas hai raios. Nos océanos a actividade tamén é baixa, segundo os investigadores, porque a superficie mariña non se quenta tanto como a superficie terrestre. Os raios son tan escasos que algunhas poboacións dos reflexos non teñen palabras paira expresar o raio na súa lingua.

Segundo os científicos que levaron a cabo a investigación, as actividades humanas non teñen gran influencia na distribución dos raios. Até o momento considerábase que grandes edificios e grandes torres metálicas incrementan o número de raios que conducen até a Terra, pero segundo estes investigadores, os raios fan o camiño cara á Terra. Por tanto, din que a influencia dos edificios é moi pequena, aínda que non se realizaron experimentos que o demostren.

Publicado no suplemento Estación de Gara.