Máquinas gañando concursos de televisión

2011/04/01 Leturia Azkarate, Igor - Informatikaria eta ikertzaileaElhuyar Hizkuntza eta Teknologia Iturria: Elhuyar aldizkaria

• Hardwarea
• Softwarea

Ordenador Watson Jeopardy! no concurso de televisión contra os dous mellores competidores deste programa. Ed. : IBM.

Jeopardy! Trátase dun concurso de televisión estadounidense con preguntas e respostas sobre moitos temas diferentes. Cunha definición, os concursantes deben adiviñar que é a palabra, a persoa, a cousa, o lugar ou o que sexa, pero as definicións inclúen moitos xogos de palabras e trampas. Son moitos anos que dan, e os participantes demostran un gran saber. É algo parecido a Saber e Gañar en España.

Os días 14 e 15 de febreiro programáronse dúas sesións especiais: en lugar de tres participantes normais, una máquina era e as outras dúas mellores competidoras da historia. O obxectivo é ver se a máquina é capaz de vencer aos mellores seres humanos nesta competición. Máquina, computador fabricado por IBM, Watson.

Watson non tiña conexión a Internet, tiña que ter toda a información necesaria. Non lle puxeron coñecementos de voz. As preguntas pasábanse a Watson en formato de texto dixital, o presentador dicíaas aos demais concursantes ao mesmo tempo. Como o que máis rápido pulsa o botón de resposta gaña, Watson tamén debía activar un dedo mecánico cando estaba listo paira responder. Respondía verbalmente. Xogando nestas condicións, e a pesar de que nalgunhas preguntas respondeu cousas raras, Watson acertou moito, mesmo preguntas difíciles e con xogos de palabras, e deu una boa malleira aos demais: Gañou 77.147 dólares, mentres que os humanos gañaron 24.000 e 21.600.

Intelixencia artificial?

En 1997 outra máquina de IBM, Deep Blue, gañou en xadrez ao campión mundial Gary Kasparov. Paira xogar ao xadrez necesítase intelixencia e Jeopardy! Comprender o idioma paira traballar en . Superáronnos nas dúas áreas que caracterizan aos seres humanos, a intelixencia e a linguaxe?

Non, de momento podemos estar tranquilos. As técnicas empregadas en ambos os casos pódense considerar moi sinxelas fronte á complexidade do proceso de pensamento do cerebro humano. Deep Blue, basicamente, na árbore de todas as xogadas e contrapartes posibles, diminuía drasticamente coa súa gran capacidade computacional, e só en cada caso optaba polo camiño que maior probabilidade de gañar ofrecía.

As técnicas que utiliza Watson son relativamente sinxelas. A pesar de acertar moitas respostas, noutras ocasións dixo cousas moi raras que realmente non "entende" a linguaxe. Din que utilizan a tecnoloxía DeepQA, en definitiva un avanzado QA (Question Answering ou Resposta a preguntas). Con estas técnicas realízase unha análise somero da pregunta utilizando o NLP (Procesamiento da Linguaxe Natural), paira posteriormente buscar as palabras crave da mesma nunha base de texto, facendo IR (Procura de Información), se se desexa, con sinónimo, etc. e finalmente, traducir en todos os resultados a palabra máis próxima e probable que se corresponde co cuestionario. Doutra banda, é certo que algúns dos xogos de palabras foron acertados, polo que hai que recoñecer que melloraron as técnicas habituais.

Pero a clave do seu éxito, como a de Deep Blue, está na capacidade computacional. Watson ten 2880 núcleos de procesadores que lle dan una velocidade de 80 Teraflops e 15 Terabytes de memoria RAM. Isto permite almacenar moita información, buscar información de forma rápida e realizar cálculos de forma áxil.

A pesar de que as máquinas están lonxe da verdadeira intelixencia dunha persoa, habemos visto que en tarefas concretas (xadrez, concursos de preguntas de televisión...) poden ser capaces de superar ao home mediante técnicas simplificadas e coa axuda dunha gran capacidade computacional. Algúns aseguran que paira o ano 2050 celebrarase un equipo de fútbol de robots capaces de gañar a unha selección dos mellores do mundo. Entón si que será o fin do mundo... Ou quizá a xente perda interese no fútbol, e o diñeiro e o tempo usaranse en cousas máis importantes!

E aínda que non se conseguiu a verdadeira intelixencia artificial, Jeopardy! Como fixo un dos concursantes de, homenaxeando a Homer Simpson, eu tamén, a través destas páxinas, quero dar a benvida ás nosas máquinas de novo xefe e darlles a coñecer que son o seu servidor máis humilde e fiel. Polo si ou polo non...

Pioneiro en eúscaro: AnHitz

No País Vasco, a Fundación Elhuyar, os grupos IXA e Aholkularitza da UPV, Vicomtech e Robotiker, presentaron o experto virtual en ciencia AnHitz, una máquina capaz de facer cousas similares ás de Watson. A diferenza de AnHitz, é capaz de responder a preguntas expostas oralmente. Iso si, AnHitz só responde a preguntas de Ciencia e Tecnoloxía, e a taxa de invención non é probablemente tan boa como a de Watson. É normal, porque nas tecnoloxías lingüísticas paira o eúscaro non se investigan tantas persoas e diñeiro como paira o inglés.

(Foto: -)

Tras a capacidade de resposta ás preguntas de AnHitz, o Grupo IXA dispón do sistema Ihardetsi QA. Sen ser tan bo como Watson, coa capacidade de cálculo e almacenamento de Watson, non sei si a un campión dunha competición, pero seguramente sería capaz de gañar a unha persoa normal como eu. Alguén disposto a organizar una competición deste tipo?