Proba da auga do manto atrapada nun diamante

O diamante foi atopado no distrito brasileiro de Juina (estatua de Mato Grosso) e contiña a primeira proba material a favor da hipótese xeral sobre a composición da capa de transición do manto. Segundo esta hipótese, a capa de manto de profundidades entre 410 e 660 quilómetros é rica en auga, xa que así o indica o comportamento das ondas sísmicas que atravesan a capa. Uno dos depósitos desta auga sería o ringwoodita, una forma de oliveira que se forma como consecuencia de presións moi altas.

O geólogo australiano Alfred Ringwood propuxo por primeira vez esta hipótese na década de 1950, pero até agora nunca se atopou una mostra de ringwoodita xurdida no manto da superficie terrestre. Segundo a hipótese, as altas presións na área de transición provocan un cambio de forma da oliveira, principal compoñente da capa superior do manto, paira crear formas de ringwoodita e wadsleita; os cristais destas formas almacenarían auga, e o feito de que esa capa de manto fose acuosa explicaría o cambio brusco de comportamento das ondas sísmicas nesta zona. A hipótese ten una vixencia de 60 anos e durante ese tempo os científicos atoparon probas que a apoian: a ringwoodita detectouse primeiro en meteoritos sometidos a choques de alta presión, e posteriormente sintetizáronse no laboratorio tanto ringwoodita como wadsleita, e comprobouse que as súas estruturas cristalinas podían almacenar auga.

Mineral precioso e fugaz

Faltaba a proba material de que estivera en Mantua, e iso é o que presentaron agora os investigadores da Universidade de Edomontón na revista Nature. A presenza dos grupos OH na mostra foi detectada por espectroscopia Raman como indicador da auga. As medicións indican que a auga representa o 1,4% da masa de ringwooda atopada. (asimilable aos valores achegados polos cristais sintetizados no laboratorio). Nun artigo de análise publicada na revista Nature polo geólogo da Universidade de Bayereuth, Hans Keppler, afirma que “a masa de auga de todos os océanos da Terra equivalerá a 1,4.1021 kg na capa de transición do manto se a cantidade de auga da mostra fose extrapolada a toda a capa entre 410 e 660 km. Con todo, o propio Keppler e os autores do descubrimento advirten que esta extrapolación non é posible. Estes diamantes son o resultado dunha intensa actividade volcánica relacionada con rocas acuosas, actividade que non é habitual. Isto pode provocar que só determinadas rexións do manto nas que se formaron os diamantes sexan acuosas.

Con todo, é un gran descubrimento paira os geólogos. Si é difícil atopar diamantes, é máis difícil atopar una forma de oliveira a alta presión “atrapada” nun diamante. E é que “ao baixar a presión segundo o diamante vaise achegando desde o manto até a superficie, o normal é que a ringwoodita volva ser un olivino”, explica Keppler. “A pesar de que os geofísicos estaban convencidos de que existía o ringwoodita do manto, ninguén o viu até a data, e a maioría, eu incluído, non crían que nunca ían ver una mostra deste tipo”, confesou. O autor do achado, Grahan Pearson, na páxina web da revista Nature, afirmou que a mostra é tan apreciada e pequena que debe pensar ben en que medida: “A mostra ten unicamente 40 micrómetros, o que significa que só poderemos realizar un ou dúas análise máis”.