Os microplásticos teñen efectos letais sobre as copas e os invertebrados fluviais

2020/03/09 Agirre Ruiz de Arkaute, Aitziber - Elhuyar Zientzia Iturria: Elhuyar aldizkaria

• Zoologia
• Ingurumena
• Biologia
• Biokimika
• Ekologia
• Kimika

Os experimentos foron realizados polo grupo de Ecoloxía Fluvial da UPV, en colaboración co Museo Nacional de Ciencias Naturais de Madrid (CSIC): Durante 15 días estiveron expostos a microplásticos os renacuajos e organismos que se alimentan de hojarasca (larvas de insectos). Replicáronse as condicións dos lagos e ríos nos que habitan os animais e puxéronse diferentes concentracións de microplásticos: sistemas sen microplásticos (control), de baixa concentración, de media e alta concentración. As concentracións de microplásticos que se atopan nos ríos oscilan entre concentracións baixas e medias de laboratorio.

Analizouse a influencia dos microplásticos na supervivencia, alimentación e crecemento dos renacuajos, así como a súa inxestión e expulsión. Os animais morren na concentración de micro-plásticos máis alta; en concentracións máis baixas non morren, pero diminúe o crecemento dos anfibios.

Luz Boyero González, Xefa de Investigación do Grupo Stream Ecology da UPV. Ed. Luz Boyero

Doutra banda, ao ser a descomposición da hojarasca un dos procesos máis importantes dos ecosistemas fluviais, analizouse a influencia dos microplásticos nesta descomposición e nos organismos que se alimentan da mesma. Os microplásticos retidos na orella provocan una menor descomposición da materia orgánica e una diminución da supervivencia dos invertebrados na súa presenza, independentemente da súa concentración.

Os experimentos demostraron que en concentracións medidas no medio ambiente os microplásticos poden ser importantes tanto paira os anfibios como paira os organismos que descompoñen a materia orgánica. “Tamén traballamos en concentracións moi altas de microplásticos. En definitiva, queremos ver en que concentración empezan a ser prexudiciais, porque non sabemos que vai pasar no futuro —afirma Luz Boyero González, directora da investigación—. É certo que en Europa se empezou a crear lexislación que implique una redución de plásticos dun só uso, pero de momento a produción de plásticos segue crecendo. E todos estes plásticos presentes no medio ambiente e nos vertedoiros seguirán degradándose e xerando microplásticos nas próximas décadas. Por tanto, non sabemos a que concentración chegaremos no futuro”.

As elevadas concentracións de microplásticos afectan á supervivencia dos detritorios que destrúen a materia orgánica dos ríos, evitando a descomposición da propia materia orgánica. Ed. Adaptado da revista Environmental Pollution

Investigouse sobre a influencia dos plásticos nos animais nos ecosistemas mariños, pero pouco nos ecosistemas fluviais. “Hai que ter en conta que moitos microplásticos chegan ao mar a través dos ríos. Moitas son fibras, millóns de microplásticos arrastrados pola auga cada vez que metemos a roupa sintética na lavadora. Estes microplásticos circulan pola tubaxe até os ríos e desde alí cara ao mar. Apenas sabemos como chegan e como afectan os ecosistemas terrestres. Pero está claro que tamén se atoparon na atmosfera, polo que estarán á choiva e chegarán ao chan e á vexetación”, di Boyero.

Vector entre ecosistemas

“Os nosos resultados parecen indicar que os anfibios e invertebrados poden ser, segundo Boyero, una vía importante de transferencia de microplásticos desde a auga doce aos ecosistemas terrestres. Por exemplo, os invertebrados analizados presentan una fase larvaria acuosa, pero logo os adultos son terrestres. E estes adultos están a introducir todos estes microplásticos contaminantes no ecosistema terrestre, xa que se alimentan de réptiles e mamíferos. Cos renacuajos pode pasar el”.

Obstáculo paira a asimilación de alimentos

“Non sabemos como actúan os microplásticos nas persoas e menos aínda a nivel celular. Pero nos animais mariños xa se demostrou que os microplásticos absórbense no intestino e entran nos tecidos e células —advirte Boyero—. É posible que a mera presenza de microplásticos no aparello dixestivo, mesmo sen ser absorbidos, impida a absorción dos alimentos. Os microplásticos xeran una capa no propio epitelio e os alimentos non se asimilan ben. Creo que, de momento, non estamos en concentracións que son graves paira o ser humano, pero non sabemos que efectos poden ter a longo prazo. É una posibilidade real de impacto. Nós consumimos contaminantes que foron acumulando todos os organismos da rede trófica. Temos que ser conscientes”. Doutra banda, ademais do micro-plásticos, son tamén nanoplásticos. Polo seu reducido tamaño, deberase estudar a súa maior capacidade de penetración celular e a súa influencia.

Autores do estudo: Javier Pérez, Luz Boyero, Naiara López-Vermello e Alberto Alonso. Ed. UPV/EHU