Como entender as imaxes dos satélites?

1992/10/01 Aizpurua Sarasola, Joxerra Iturria: Elhuyar aldizkaria

• Telekomunikazioak

strong>Os satélites que estudan a Terra utilizan diferentes sistemas nas súas investigacións. Ás veces úsanse con luz visible ou infravermella (non se poden utilizar cando hai escuridade ou nubes). Noutras ocasións utilízanse microondas, que non son obstruidas por nada. Estes envían moita información á Terra, pero como saber que a información enviada corresponde á “árbore sen follas”, á “árbore chea de follas”, ao “chan húmido”, etc.? É posible, por tanto, medir o efecto invernadoiro, a deforestación e os diferentes tipos de contaminación que se producen na Terra? Paira responder a estas preguntas, a axencia espacial europea lanzou o ano pasado o primeiro satélite europeo de teledetección ERS-1. No ano 1994 lanzará o satélite ERS-2 e tanto uno como o outro o analizarán mediante microondas

a.

As ondas electromagnéticas van desde a radioonda até o gamma. No seu interior os microondas atópanse entre as ondas de radio e os infravermellos. As lonxitudes de onda son de tamaño centímetro ou milímetro e as frecuencias de gigahercia. Paira a teledetección, os microondas presentan vantaxes notables fronte á luz convencional ou infravermella (de menor lonxitude de onda). Os microondas, en primeiro lugar, separan claramente o día da noite e atravesan sen problemas os ceos nubrados e azuis. Doutra banda, son especialmente sensibles á estrutura e características dos seus obxectivos, como a cantidade de auga que conteñen.

Os satélites e microondas ERS-1 permitiron completar os mapas de radar de todas as rexións da Terra. O único obstáculo é ler estes mapas de radar. Como se pode distinguir entre terra húmida e estéril nestes mapas de radar? Precisamente paira comprender a linguaxe dos microondas acábase de crear o “Laboratorio europeo de interpretación de microondas”. Este organismo participa no Instituto paira as aplicacións da Teledetección da Comisión das Comunidades Europeas na Ispra italiana. Este instituto foi remodelado, xa que até hai pouco realizaba investigacións nucleares.

Este laboratorio é o único que opera neste campo e inaugurouse o pasado mes de abril. A través dos seus ensaios, interpretará as ondas de radar marcadas polo obxectivo e regulará as leis interpretativas. Polo momento, ao non existir una lei teórica, é necesario utilizar métodos empíricos. Por exemplo, paira coñecer no laboratorio a influencia da forma e tamaño das árbores, a densidade e a humidade no sinal, primeiro colócase a árbore de folla como obxectivo e despois o mesmo árbore sen follas.

Por último, recóllense e analizan os sinais reflectidos tanto por un como polo outro, e faise o mesmo con outros tipos de árbores. Pódense imitar os cambios de luminosidade entre o día e a noite, así como os cambios de aire. Realizaranse os ensaios necesarios paira coñecer se o radar detecta o crecemento das plantas. Estableceranse relacións entre estes parámetros e os sinais reenviadas pola microonda, e mediante as fórmulas matemáticas que se extraerán a continuación poderanse analizar as imaxes de radar.

Con todo, en Ispra, o instituto paira aplicacións de Teledetección céntrase en problemas ecolóxicos. Así, a dirección agrícola da Comisión das Comunidades Europeas ha encargado a avaliación das terras agrícolas europeas, xa que en Europa as terras son moi fragmentadas e de dimensións e estrutura cambiantes. Trátase, por tanto, de confirmar a corrección dos criterios e datos utilizados nas axudas agroambientais concedidas nalgunhas comarcas.

Con todo, están a levarse a cabo outros proxectos como o estudo de contaminación oceánica e o estudo de selvas tropicais. Cada ano extraeranse dous mapas destas rexións paira observar a evolución da deforestación e detectar o efecto invernadoiro.

O laboratorio de interpretación de microondas tamén investiga aplicacións industriais de microondas, polo que ten en marcha proxectos como a investigación sobre materiais de construción que non produzan interferencias de radar nas proximidades dos aeroportos ou a xestión e ordenación do tráfico de estradas.

Con todo, como diciamos ao comezo do artigo, o obxectivo máis importante do laboratorio é resolver xeroglíficos das ondas de radar que nos rodean.