Onde se conta por que non debemos xogar coa linguaxe

1986/06/01 Goñi, Jesus Mari | Etxeberria, J. Iturria: Elhuyar aldizkaria

• Matematika

O escrito por Alicia termina no que aparecía no último artigo, pero a nosa curiosidade non é una besta fácil de saciar e pide máis. A pesar de algo raro, non vemos simplemente a causa da tráxica consecuencia desta postal.

Hauzia, paira lembrar en poucas palabras, é que puña o mesmo a ambos os dous lados da postal enviada por eses estraños irmáns e esa terrible mensaxe era: O QUE PON ALÉN É FALSO.

Paira pór un pouco de orde no bulebule que hai neste complicado, nubrado e traveso territorio do outro lado do espello, diferenciaremos os dous lados da postal con letras diferentes: Zona A e Zona B.

A: O QUE PON ALÉN É FALSO B: O QUE PON ALÉN É FALSO

Afectemos o muíño. O que pon na parte A di que o lado B é falso. Por tanto, o que pon na parte B é falso, pero a parte B é falsa a outra (a ao lado A). Por tanto, é falso que o outro lado (o do A) sexa falso. Pero a mentira sobre a mentira é verdade aquí e en Xapón, e antes de que as nosas neuronas estalen, empúxannos á conclusión clara de que o que pon na parte A é certo e por tanto é certo que o que pon na outra parte é falso. Isto é o que temos na cabeza do muíño. Seguindo o fío deberiamos confirmar que o lado B é falso e que por tanto é falso o que pon no lado B.

(Respira antes de continuar).

Pero a tranquilidade non dura moito alén do espello. Cando creemos que conseguimos una idea clara de algo e imos decidir que merecemos un descanso, é onde aparece una nova tormenta. Do mesmo xeito que sucede na primavera, o sol e a saraiba acompáñanse aquí.

Que pasaría si en lugar de empezar a ler esta postal maldita polo lado A empezamos polo lado B? Pois nese caso, esteamos tranquilos, non volveremos accionar o muíño. Actuando cunha soa simetría, o que pon na parte B sería certo e o contrario falso. Pero cando collemos a postal, como saber por que lado hai que empezar a ler?. Dado que ambas son iguais e por tanto non se pode diferenciar, a opción é totalmente libre. Noutras palabras, non se sabe cal é a vía adecuada ou non paira empezar a ler.

Esta situación que temos entre mans é curiosa. Segundo o que estamos a dicir, o que di a postal é diferente e desde que lado empeza a ler. Que traveso e admirable!. Ao principio xa avisamos a aqueles que pensan que xogar coa linguaxe é algo perigoso e que son capaces de ler calquera cousa sen facer caso, seguramente sentirán arrepentidos vendo o triste que supuxo a súa valentía.

A lingua é una ferramenta concibida paira describir o mundo, paira intercambiar información sobre o que ocorre no mundo con outros seres humanos. A medida que se mantén neste nivel, non se producen problemas de ningún tipo. A linguaxe é una ferramenta inmellorable paira describir o mundo e difundir información sobre el. Os problemas xorden superando ese primeiro nivel; cando queremos converter o tema da lingua no mesmo idioma, cando o que se quere describir é o mesmo idioma. Cando tratamos de facelo nestes casos, é moi difícil non caer nos buracos das bruxas.

Cando queremos xogar co sistema que inventamos paira describir o mundo (a linguaxe), cando queremos liberarnos desa descrición, todo o edificio cáesenos de arriba abaixo, atrapando a nós mesmos. Pero una vez perdida a inocencia, se se degusta ese gusto amargo do vicio, como volver a casa dos pais?. É imposible. Paira pasar un par de días, vale, pero é tan fermosa esa arriscada liberdade. E aínda que sabemos que terminaremos mal, resúltanos imposible deixar de xogar coa linguaxe.

Como dicimos, Alicia volveu polo outro lado do espello, pero todos os que coñeceron afirman que o que pasou alén e o que coñeceron de volta non era a mesma persoa. Alicia volveu deste territorio simétrico como aqueles adolescentes que espertan máis longos e tristes despois de estar con dor de garganta. En moi pouco tempo, moito máis antigo.

Ouve, e se o que pon na parte A fóra mentira?. Por que debemos pensar, simplemente, que nese sentido empezamos a ler que o que di é certo? Teriamos que volver pór en marcha o muíño e despois de dar una volta e outra, seguramente non saberiamos onde estamos. Como é posible que esta combinación de letras tan sumisa sexa tan travesa?.

Fixen o que podo. Doume conta de que estou a escribir, pero de que estou a falar? Cando o tema dun xenio é o escrito nel, ter a certeza de que estamos nese camiño sen fin, como eses guerreiros que aparecen nese lugar.

E paira terminar, una regra: "esta frase ten trinta letras". Cantas letras ten esa frase? Fantástico! Que si!.