Ataque de galiñas, problema de actitude

2017/12/01 Rodriguez Aurrekoetxea, Ane - Biologian doktorea eta etxabereen portaeran aholkularia Iturria: Elhuyar aldizkaria

• Albaitaritza
• Zoologia

Ao longo dos anos considerouse que a principal razón para que as galiñas (Gallus gallus domesticus) xoguen agresivamente con outras galiñas podería ser a falta de espazo entre elas. Do mesmo xeito que os humanos, cada galiña tería á súa ao redor una zona denominada “distancia persoal”, e se algunha outra galiña entrase dentro dela, atacaría esta invasión (McBride, 1971).

Así pois, nas galiñas de alta densidade e número de galiñas (produtoras), debido á falta de espazo, moitas galiñas atoparíanse dentro da “zona persoal” doutras moitas galiñas, polo que a miúdo habería que esperar un gran número de ataques. Con todo, non é así.

Debido ás perdas de diñeiro que supoñen os ataques de galiñas nas galiñas de produción, investigouse durante moito tempo a causa destes ataques, e Hughes e Wood-Gush (1977) estudaron e concluíron que hai máis ataques en galiñas con baixa densidade de galiñas. É máis, numerosos estudos realizados en condicións produtivas (figura 1) indican que o número de ataques diminúe cando a densidade e o número de galiñas son maiores (Estevez et ao., 2003; Hughes et ao., 1997; Nicol et ao., 1999).

Paira explicar a pouca incidencia en zonas de alta densidade e número, expuxéronse varias hipóteses. Con todo, até a data ninguén investigou en que contexto específico prodúcense estes ataques entre galiñas.

No caso da especie humana, se alguén nos acerca de repente na rúa, sexa cal for a súa intención, podemos consideralo una ameaza ou non. Aínda que sexa nun milisegundo, estudamos e avaliamos a súa actitude paira coñecer a intención do que nos achega e, en consecuencia, decidir cal será a nosa resposta.

Do mesmo xeito que os humanos, os animais (incluídas as galiñas) teñen a capacidade de analizar a actitude ou comportamento das outras galiñas e de actuar segundo o que conclúan. Neste sentido, considérase que os factores que provocan ataques nos grandes grupos de galiñas son máis complexos que a invasión da “distancia persoal”.

Paira poder comprobar esta hipótese, estudamos 60 ataques entre galiñas gravadas en vídeo durante 24 semanas en dúas galiñas de produción. En cada caso recolléronse os datos do momento anterior á agresión: comportamento do agresor (E), do agresor (J) e das dúas galiñas máis próximas a ambas as (E1, E2 e J1, J2), localización e sentido da cabeza (Figura 2).

Paira poder recoller os datos do comportamento das galiñas clasificáronse da forma máis relaxada posible á máis activa. Os comportamentos máis activos requiren una maior enerxía e esforzo, polo que suporían una maior ameaza, mentres que os comportamentos máis serios non serían considerados como ameazas. A localización mediuse en coordenadas XY paira posteriormente calcular a distancia entre as galiñas, e estudouse se a cabeza está na mesma dirección ou na contraria da cabeza do agresor e realizouse a clasificación en función de todo iso.

Os resultados mostran que a distancia entre a galiña agresora (E) e a atacante (J) é a mesma que a distancia entre a galiña agresora (E) e as dúas galiñas próximas (E1 e E2). Pero o agresor (J) está máis cerca do agresor (E) que as dúas galiñas máis próximas (J1 e J2). En canto á dirección da cabeza, os resultados mostran que a galiña atacada (J) está normalmente orientada ao atacante, a diferenza das outras galiñas (E1, E2, J1 e J2). E o que é máis importante, comprobouse que esta galiña agresora (J), na maioría dos casos, ten comportamentos máis activos que outras galiñas (E1, E2, J1 e J2) nos momentos previos ao ataque (Táboa 1).

Como xa se comentou, a elevada densidade e cantidade de galiñas non significa que haxa máis ataques. Segundo Hughes e Wood-Gush (1977), no momento e no lugar en que as galiñas se atacan entre si en condicións de adensidad e gran cantidade, non adoita haber moitas galiñas. Por tanto, os ataques entre galiñas non se producen por estar dentro da “distancia persoal” doutra galiña, senón por entrar nesa zona.

McBride (1963,1971) afirmou que as galiñas tenden a evitar una mirada directa entre elas, interpretando esta mirada directa como una ameaza. Este dato correspóndese cos nosos resultados, xa que a maioría das veces o acosador (J) e o agresor (E) están fronte a fronte.

En canto aos comportamentos, sábese que cada comportamento está ligado á distancia entre galiñas. As galiñas tenden a aproximarse cando se atopan nunha posición relaxada, por exemplo, tombadas, no baño de po ou no arranxo das plumas; doutra banda, cando están a colleitar ou correndo, aumentan as distancias entre elas. Esta tendencia a asociarse cando se atopan nunha conduta tranquila reduciría a probabilidade de que un depredador asalta (Keeling and Duncan, 1991), mentres que a gallineta que busca comida ou calquera outra cousa tería menos posibilidades de conseguir o que está a buscar, se outra galiña está cerca (Klaassen et ao., 2006). Por tanto, cada galiña terá que calcular con moito coidado a distancia que lle convén ás outras galiñas, xa que esta distancia permitiría maximizar a ganancia de recursos na medida que reduce o risco de ser atrapada.

Neste sentido, podemos dicir que a galiña que agride (E) ve á galiña que agride (J) como una ameaza paira os seus recursos, xa que a proximidade da galiña atacada e a dirección da cabeza así o indica respecto de todas as demais galiñas.

Prodúcese un ataque pola ameaza de perda dun recurso (Krebs and Davies, 1997). Nestes ataques a galiñas aínda non está claro cal é o recurso que protexe a galiña agresora (E), xa que tanta a auga como a comida están lonxe dos puntos de ataque. Con todo, os recursos non sempre son visibles, en ocasións poden existir pequenas pedras ou pequenas partículas de comida difíciles de ver no chan do galiñeiro. É posible que a protección destas pedras ou partículas de comida que non teñen un gran valor teórico teña sentido cando hai poucas galiñas ao redor.

Como se dixo, a decisión individual de atacar a outra persoa baséase na ameaza dun recurso perdido ou en perigo de extinción nos animais e, por que non, nos humanos (Bradbury and Vehrencamp, 1998), e moitas veces comprobouse que a actitude dun animal manifesta os seus desexos (Carranza, 1994). Así, os nosos resultados indican que a galiña agresora ten a capacidade de percibir o desexo e, por tanto, a actitude das outras galiñas e que a distancia, a dirección e o comportamento entre ambas definen esta actitude.

Bibliografía