Raymond Dart e o neno de Taung

2010/10/01 Etxebeste Aduriz, Egoitz - Elhuyar Zientzia Iturria: Elhuyar aldizkaria

• Paleontologia
• Biografiak
• Historia
• Arkeologia

O taxista observou que había una caixa detrás do taxi. Un repaso dos clientes que ese día percorreu Londres. Quen sabe quen o deixou. Decidiu mirar que había dentro. A tapa da caixa caeu das mans cando viu o interior: un cranio! Volveu á policía.

Mentres tanto, Doura Dart estaba angustiada e preocupada pola caixa esquecida no taxi. Non podía crer que o tesouro do seu marido perdésese así. Sabía ben o importante que era paira Raymond.

Aquela caveira lembrou o día en que chegou a mans do seu marido. Foi un ano despois de viaxar a Sudáfrica, un sábado pola tarde de 1924. Preparábanse paira asistir á voda dun amigo, o padriño Raymond. E aínda estaba medio vestido cando lle chegaron dúas caixas de fósiles.

Raymond Dart era un anatomista que trataba de facer un museo de anatomía no seu departamento da Universidade Wits de Johannesburgo. Os babuino-caveira fósiles que estaban a aparecer nunha canteira de cal en Taung podían ser un material excepcional paira o museo. As dúas caixas que viñan de alí. Incapaz de manter a curiosidade, deixou de vestirse e foi mirar o contido das caixas.

"Sentín arrepiante --escribiría anos despois no seu libro Adventures with the Missing Link. Sobre a chea de pedras atopábase o molde interior dun cranio. Aínda que a forma fosilizada do cerebro de calquera mono fose un gran descubrimento, pois nunca se atopou. Pero a primeira vista descubrín que aquilo que estaba nas miñas mans non era un cerebro antropoide corrente. Aquela réplica cerebral era tres veces maior que a dun babuino, e moito maior que a dun chimpancé adulto. Víanse perfectamente as circunvalacións, estrías e vasos sanguíneos do cerebro".

E se o molde interior do cranio estaba aí, nin sequera o cranio ía lonxe. Dart empezou a espirse na caixa e atopou una gran pedra cun sargune que encaixaba perfectamente co molde. "Na pedra podíase apreciar parte do cranio e parte da mordaza inferior... Estaba seguro de que era un dos grandes descubrimentos da historia da antropoloxía. Veume á cabeza a teoría de Darwin de que os antepasados do home eran de África, rexeitada naquela época. Atopei o seu "elo perdido"? ".

"Aqueles doces soños interromperon a un revolucionario noivo que tiraba da miña manga: 'Divos meu, Ray! Ponche enseguida ou necesito atopar outro padriño! O coche está a piques de chegar! '. Antes de ir á voda gardei no armario o molde e a pedra con cranio".

Durante os tres meses seguintes, dedicou todo o tempo libre a desfacer aos poucos a pedra coas agullas da súa muller paira liberar a caveira. Terminou a dous días de Nadal. Apareceu a cara dun neno, con todos os seus dentes de leite, mentres lle estaban extraendo os dentes. "Non creo que nese nadal de 1924 houbese pais, máis orgullosos dos seus fillos que do meu fillo de Taung", escribiu.

Pronto deu a coñecer o seu descubrimento na revista Nature. Destacou que o seu cranio, os dentes e as mordazas eran máis humanoides que os simios, e que, sen dúbida, era un homínido de cerebro pequeno, nunca descrito anteriormente. Ademais, escribiu que o feito de que o magnum dos foramas (zona de unión do cranio coa columna vertebral ou buraco) estivese adiantado deixaba claro que aquel homínido camiñaba de pé. Chamado Australopithecus africanus, mono do sur de África, engadiu que a orixe do ser humano era África a evidencia clara.

Pero en Europa non tivo boa acollida. Por unha banda, Dart era un mero afeccionado, tal e como a mestura de grego e latín en nome de Australopithecus deixaba claro, e quixo facelo todo pola súa conta, sen consultar nada con verdadeiros expertos. Pero sobre todo ía en contra de todas as conviccións da época. Segundo os poucos fósiles achados até entón en Europa e Asia, Eurasia era o berce do home.

Ademais, o home de Piltdown, descuberto en Inglaterra en 1912, demostraba que o antepasado do home ía ter un cerebro grande e unhas características físicas dos monos (posteriormente aclarouse que foi unha fraude co cranio dun ser humano e a mordaza dun orangután). E co neno de Taung pasaba todo o contrario.

Así, en Europa foron considerados como restos dalgún tipo de mono e non se lles prestou máis atención. En 1931, mesmo cando o matrimonio Dart viaxou a Inglaterra con cranio, non conseguiron mellorar a situación. E, máis aínda, a caveira estivo en perigo de perderse, esquecida no taxi.

Recuperación de cranio en estación de policía. Pero Dart volveu tan abatido a Sudáfrica que abandonou a antropoloxía durante anos.

Esquecido do neno de Taung, un día de traballo no laboratorio da universidade, un home entrou na rampla. Sen facer caso a ninguén, foi directamente ao lugar onde estaba o cranio. Colleuse nas mans e púxose de xeonllos, "por adoración cara ao noso antepasado". Era Robert Broom, médico e paleontólogo de orixe escocesa. Desde que se decatou do descubrimento de Darche, foi o seu gran defensor. Mesmo decidiu buscar máis australopitecos.

A procura de Broom tivo éxito: En 1936 atopa o cranio dun adulto de australopite. E moitos máis nos próximos anos. Reforzado polos descubrimentos de Broom, o propio Darche retomou a procura de fósiles. E el tamén atopou máis australopitecos.

Aos poucos, o resto de antropólogos comezaron a recoñecer que Dart funcionaba correctamente. Sobre todo tras a monografía sobre os australopitecos escrita por Broom en 1946. Por detrás chegaron máis descubrimentos a favor. E en 1984 a revista Science incluíu o descubrimento de Darche entre os 20 descubrimentos máis importantes do século. Darche tiña 91 anos.