Células nai a partir do embrión humano obtido por clonación

2001/11/26 Agirre Ruiz de Arkaute, Aitziber - Elhuyar Zientzia

• Genetika
• Osasuna

Esta é a primeira vez que se publica a clonación do embrión humano. A clonación do embrión a unha célula somática humana, que non é germinal, é dicir, que non é un óvulo nin un espermatozoide, foi posible grazas á retirada do núcleo e á súa introdución nun óvulo sen información xenética nuclear, a mesma técnica utilizada até o momento con outras especies de mamíferos. Desta forma desenvolveron un embrión xeneticamente idéntico a esta célula somática orixinal.

Si o embrión introducísese no útero dunha muller, desenvolveríase un novo ser vivo (o que se coñece como clonación paira a reprodución humana), pero se o embrión manipúlase aos poucos días de producirse, poderíanse extraer células nai. Segundo a empresa ACT, este último é o único uso que lle dará, é dicir, a clonación terapéutica dos embriones.

A clonación reprodutiva está prohibida na maioría dos países. A clonación terapéutica está autorizada en EEUU e Reino Unido. En EE.UU. non se pode utilizar diñeiro público en investigacións con fins de clonación terapéutica (aínda que as empresas privadas poden facelo por si mesmas), pero no Reino Unido tamén se empezou a facer con financiamento público. En Euskal Herria tamén está prohibida a utilización de células nai procedentes de embriones excedentarios en fecundación in vitro paira a investigación.

As células nai poden especializarse até ter calquera tipo de célula do corpo. Anteriormente conseguiuse desenvolver liñas de células nai humanas por outras vías diferentes á clonación, pero o seu uso en transplantes humanos é escaso. E é que o corpo os recoñecería como estraños. Con todo, os obtidos por clonación permitirán a obtención de órganos, tecidos e células con características xenéticas e somáticas dunha persoa determinada. Así, en caso de enfermidade, cada un sería a fonte de tecidos e órganos paira transplantes. Isto evitaría os problemas que adoitan causar os transplantes e abriría o camiño paira tratar enfermidades dexenerativas como o cancro, as enfermidades dexenerativas do sistema nervioso como o Alzheimer e o Parkinson, a sida, a diabetes, etc.

Na clonación hai un proceso especialmente difícil, a reprogramación de células somáticas. A célula controla mediante o metilado do ADN que xenes deben expresarse e cales non; asocia a marca molecular –o metilo- aos xenes que non quere expresarse. A reprogramación de células germinales ten lugar na obogénesis e na espermatogenesis. Tras a fecundación e durante o desenvolvemento do embrión a metilación vai cambiando. Así, nunha célula embrionaria expresaranse uns xenes e a medida que se van ‘envellecendo’ e especializando outros. Dado que a célula somática á que se extraeu o ADN é a célula ‘vella’, o embrión resultante non tería as características propias dos embriones.

Dos embriones en xeral pódense obter células nai, pero o embrión clonado terá as características dunha célula ‘vella’ (ADN extraído dunha célula somática desenvolvida) e non formará células nai, senón a célula orixinal do ADN utilizado paira clonar. Por iso, ao entrar no óvulo débese reprogramar o ADN, modificar a marcación molecular para que se desenvolva como una célula ‘nova’. Pero o que é un proceso lento na obogénesis e na espermatogenesis, aquí hai que realizalo en poucos minutos, polo que se producen erros. Este é un dos problemas máis graves da clonación, a reprogramación do ADN. Pero este traballo que acaba de publicar volveu a pór de manifesto que é posible.

Con todo, esta reprogramación necesaria paira clonar xera graves problemas na transmisión de información xenética ao dobrar as células. Por iso, si quixesen clonar ao home con este embrión, sería un obstáculo importante, xa que os fetos non son viables –morren antes de nacer–.

Paira máis información sobre a clonación humana pica aquí