Divulgación científica

1995/02/01 Rodriguez Ibabe, Jose Maria Iturria: Elhuyar aldizkaria

• Giza zientziak

A importancia da ciencia na actualidade non é cuestionada por ninguén. Antigamente os avances da ciencia baseábanse no apoio e traballo de persoas concretas. En xeral, os resultados destes traballos dificilmente chegaban á sociedade. Agora, pola contra, os equipos de traballo e os laboratorios ben dotados de ferramentas son a expresión máis actual da ciencia.

Todo iso non pode manterse sen unha subvención ampla e, na maioría dos casos, detrás desta axuda atópanse as institucións públicas. Se isto é así, a sociedade ten outro dereito a coñecer as noticias que xorden ao redor da ciencia, e os científicos e investigadores non negaron esa realidade. Paira poder recibir a subvención, o científico debe comunicar á sociedade (e por tanto aos políticos) a importancia e necesidade do seu traballo de investigación. Por tanto, o que se fai a nivel científico máis que nunca debe ser transmitido á sociedade.

O mellor sistema paira difundir os últimos descubrimentos da ciencia é o das revistas científicas. Neste tipo de revistas, en case todos os casos o idioma é inglés e os temas son moi específicos e superiores. Por tanto, a información difúndese entre científicos e investigadores e practicamente nunca chega ao resto da sociedade. En consecuencia, hai que buscar outras vías paira difundir as noticias da ciencia “á rúa”, tendo en conta dúas características: o grao de dificultade do tema e o idioma.

No noso caso, a lingua a utilizar (ou a que deberiamos utilizar) é o eúscaro, que sería a lingua propia doutros pobos. Con todo, a situación na que vive a nosa lingua fai que as dificultades sexan maiores que nos casos habituais, como o español, o francés e o alemán. En consecuencia, paira facer fronte a estas dificultades é necesario buscar e adaptar vías específicas para que as noticias científicas cheguen á sociedade vasca. No caso dos vascos, do mesmo xeito que noutras sociedades, cúmprense dúas condicións: a satisfacción da fame e o coñecemento de como se utilizou o diñeiro recadado mediante impostos en proxectos científicos e tecnolóxicos.

Hai uns meses, case nun abríronse dous novos camiños. Uno deles é “Premios de divulgación científica CAF-Elhuyar” e o outro “Premio de investigación Karlos Santamaría”. No primeiro caso, os premios entregáronse o pasado mes de decembro e deuse a coñecer nesta revista. En canto ao premio Karlos Santamaría, a organización é o Padroado Municipal de Eúscaro de Donostia e a entrega de premios realizarase a finais de ano.

Como se dixo antes, ademais da linguaxe, outro trazo a ter en conta paira difundir as innovacións científicas é a dificultade dos temas. Desde este punto de vista, ambos os premios son totalmente complementarios. No caso dos premios CAF-Elhuyar, o obxectivo foi a difusión divulgativa da ciencia e a tecnoloxía. No caso do premio Karlos Santamaría, os traballos escritos en eúscaro no ámbito da ciencia, a ciencia ou a tecnoloxía humana terán a oportunidade de ser premiados, é dicir, nos escritos analizaranse os temas de investigación desde unha perspectiva profunda.

Estas dúas novas vías permitirán aumentar considerablemente as posibilidades de difundir en eúscaro os resultados e avances logrados na investigación científica neste momento. Se estes galardóns repítense ano tras ano, sen dúbida na nosa sociedade vasca, tanto na investigación como na divulgación, vanse a dar importantes avances no uso do eúscaro como ferramenta de comunicación.