O valor da ciencia e os científicos

1999/11/28 Kortabarria Olabarria, Beñardo - Elhuyar Zientzia

• Historia

Tamén tivo una forma máis curiosa de agradecer o que a sociedade, a ciencia e o científico fixeron ao seu favor. Un deles reflíctese no diñeiro, nos billetes, coma se a sociedade quixese pór prezo ao traballo dos científicos.

No verán de 1991, nun congreso de espectroscopía celebrado en Londres, un físico austriaco utilizou as transparencias paira vestir o seu discurso. Nun deles presentou un billete de 1.000 chelines austríacos. Ao fondo deste billete aparece a imaxe do físico Erwin Schrödinger, e a letra grega e que pretende reflectir o seu maior descubrimento, representando as ecuacións de onda da mecánica cuántica. Con todo, a aquel físico parecíalle pouco, xa que no billete máis grande de Austria, o de 5.000 chelines, en lugar de Schrödinger aparece Mozart.

Os alemáns tamén teñen a súa propia homenaxe á ciencia. No billete actual de 10 marcos aparece o matemático Karl Gauss. Non só iso, xunto á súa imaxe, teñen colocada a curva gaussiana e detalle da fórmula da campá de Gauss. Non podemos negar que o billete de tanta precisión ten o sentido alemán.

En Francia, como se podía imaxinar, homenaxean a Louis Pasteur no billete de 5 libras. Neste papel, ademais da imaxe de Pasteur, aparecen as súas dous principais descubrimentos: por unha banda, un mozo que está a recibir a dentadura dun can, reflexo da vacina antirrábica, e por outro, os cristais e a vide que queren expresar a separación dos enantiómeros.

A lista de billetes até agora segue. Por exemplo, o billete de 1.000 zloty de Polonia, con imaxes de Copernico e o seu sistema solar. Do mesmo xeito que en Italia, existen billetes dedicados a Marconi, Galileo Galilei e Alessandro Volta. En Grecia, o billete de 100 drásticos leva na súa parte dianteira ao filósofo Demócrito como referencia sobre a súa composición atómica e a materia. Einstein ten a súa propia moeda, 5 lirots israelís. Os novos países, como Croacia, tamén puxeron científicos nas súas moedas. O caso de Croacia é, ademais, significativo, xa que ao primeiro billete que o separou e sacou da antiga federación de Jugoslavia en 1991 puxo a imaxe dun científico do físico e matemático Ruger Boskovic.

En Inglaterra os científicos xa perderon a esperanza de aparecer na parte dianteira dos billetes, onde é imprescindible pór as figuras dos reis antes de nada. Con todo, na parte traseira dos billetes deuse algún lugar aos científicos. Isaac Newton aparece no billete vello dunha libra, xunto a un prisma, telescopio e una órbita elíptica, mentres que no billete actual de 20 libras aparece Michael Faraday.

Na historia dos billetes, que non ten demasiada importancia paira a historia da ciencia, os exemplos poden ser curiosos, pero non chegan a revelar toda a colección. Podíanse pór máis: Florines holandeses co microscopista Anthony Van Leeuwen, o físico Simon Stevin e o científico Christian Huygen, que nunca saíron ao mercado. En Francia, ademais de Pasteur, hai un billete de 500 libras con Marie e Pierre Curie; en Italia, 50.000 leccións con Leonardo Dá Vinci; en España, 2.000 pesetas con Mutis; en Suecia, de 100 e 1.000 coroas con Carl Von Linné e Jakaldo Berzelius; en Brasil, 50 expoñentes de Wagoe e 10.000 de Chagoe.

Publicado en 7