}

Eboluzioa

Lineo eta taxonomia: mugarri bat zientziaren historian

Elhuyar aldizkaria

2025/03/01 Karlos Lineok naturaren izaki guztiak antolatzeko ahaleginetan eman zuen bizitza osoa. Suediar naturalista handi honek …
200.000 giza generen baino gehiagoren funtzioa argitaratu du Gene Ontologia Partzuergoak

Elhuyar aldizkaria

2025/02/26 Gene Ontologia Partzuergoa duela 25 urte baino gehiago jaio zen, giza proteinak kodetzen dituzten geneen …
Gizaki modernoen gene-aldaera bat gako izan liteke hizketaren sorrerarako

Elhuyar aldizkaria

2025/02/24 NOVA1 genearen aldaera bat hizketaren sorrerarekin lotuta egon litekeela ondorioztatu dute Rockefeller Unibertsitateko (AEB) ikertzaile …
Frogatu dute hegaztien eta ugaztunen garunek bide desberdinetatik eboluzionatu zutela

Elhuyar aldizkaria

2025/02/13 Science aldizkarian argitaratutako bi artikuluk argi utzi dute hegaztiek, narrastiek eta ugaztunek, arbaso komun batetik …
Madeleine aldian talde batzuk kanibalak zirela baieztatu dute Poloniako aztarnategi batean

Elhuyar aldizkaria

2025/02/10 Maszycka haitzuloko (Polonia) giza fosilak aztertuta, ikertzaileek ondorioztatu dute giza talde haientzat kanibalismoa praktika kultural …
Bolkanismoa ez zen dinosauroen galeraren azken eragilea izan

Elhuyar aldizkaria

2024/12/27 Zientzialarien artean eztabaidagai izan da zenbaterainoko eragina izan zuten sumendiek dinosauroen galeran. Izan ere, Chicxulubeko …
2024ko zientzia-albiste esanguratsuenen zerrenda osatu du Elhuyarrek

Elhuyar aldizkaria

2024/12/19 2024a urte oparoa izan da zientziaren arloan. Albiste harrigarriak eta kezkagarriak ere tartekatu ditu: muturreko …
Sifilisa Amerikan Europako konkistatzaileak iritsi baino lehenagokoa zela baieztatu dute

Elhuyar aldizkaria

2024/12/19 Sifilisaren jatorria eztabaidagai izan da aspalditik. Jakina bada ere Europako konkistatzaileek gaixotasun infekzioso ugari eraman …
Infekzioei aurre egiteko, odol hotzeko ornodunek portaerazko sukarra dutela frogatu dute

Elhuyar aldizkaria

2024/12/18 Sukarra infekzioei aurre egiteko mekanismo garrantzitsua da odol beroko animalietan, batik bat, T linfozitoen funtzioa …
Neandertalen eta sapiensen arteko hibridazioen epeak mugatu dituzte

Elhuyar aldizkaria

2024/12/12 Europan eta Asian bizi izandako lehen sapiensen analisi genetiko berri batzuek zehaztu dutenez, neandertalak eta …
Bi hominino-espezie aldi berean bizi izan ziren duela 1,5 miloi urte

Elhuyar aldizkaria

2024/12/03 Onartuta dago iraganean, Pliozenoan eta Pleistozenoan, hominino-espezie bat baino gehiago bizi zirela aldi berean. Fosilen …
Ugaztunentzat ez zen erraza izan tente jartzea

Elhuyar aldizkaria

2024/10/31 Ugaztunak narrastien gisara ibiltzetik tente egotera pasatzea trantsizio konplexua eta ez-lineala izan zen, eta uste …
Uharteak gako dira munduko landare endemikoen babeserako

Elhuyar aldizkaria

2024/10/22 Uharteak lurrazalaren % 5 baino zertxobait gehiago ez badira ere, haietan bizi dira munduko landare …
Almidoia digeritzeko geneak uste baino askoz lehenago ugaritu ziren

Elhuyar aldizkaria

2024/10/17 Almidoia digeritzeko funtsezkoa da listuko amilasa entzima, eta, horrek gure elikaduran duen garrantziaren erakusgarri, entzima …
Mediterraneoko espezie gehienak desagerrarazi zituen fenomeno geologiko batek duela 5,5 milioi urte

Elhuyar aldizkaria

2024/09/04 Orain dela 5,5 milioi urte inguru, mugimendu tektonikoek Mediterraneo itsasoa eta Ozeano Atlantikoa banatu zituzten. …