Artikuluak

James Webb teleskopioak CO2-a detektatu du eguzki-sistematik kanpo

Elhuyar aldizkaria

2025/03/20 James Webb espazio-teleskopioak eguzki-sistematik kanpoko planeta bateko karbono dioxidoa detektatu du, lehenengoz. Aurkikuntza HR 8799 …
Giza eboluzioaren pasarte ezezagun bat aurkitu dute, tresna genetiko berri baten bidez

Elhuyar aldizkaria

2025/03/19 Ikuspegi onartuenaren arabera, Homo sapiens espeziea duela 200.000-300.000 urte agertu zen lehen aldiz Afrikan, leinu …
Garapen Jasangarrirako Helburuek elkarren artean dituzten erlazioak aintzat hartzea proposatu dute

Elhuyar aldizkaria

2025/03/18 Gaur egun, munduko herrialde bakar bat ere ez da iritsiko Garapen Jasangarrirako Helburuak (GJH) betetzera …
Kutsatzaile kimiko toxikoak hauteman dituzte Iratiko liken eta goroldioetan

Elhuyar aldizkaria

2025/03/17 Kutsatzaile kimiko toxikoak hauteman dituzte Iratiko oihaneko liken eta goroldioetan. Ikerketan ondorioztatu dute kutsatzaile horietako …
Giza aurpegia duen espezierik zaharrena aurkitu dute Atapuercan

Elhuyar aldizkaria

2025/03/14 Europa mendebaldeko giza aurpegirik zaharrena duen fosila aurkitu dute. Homo affinis erectus deitu diote (ezizenez, …
Epstein-Barr birusaren aurkako antigorputzek esklerosi anizkoitza garatzeko arriskua handitzen dute

Elhuyar aldizkaria

2025/03/13 Epstein-Barr birusaren aurkako antigorputz batzuek esklerosi anizkoitza garatzeko arriskua handitzen dute, aldaera genetiko jakin batzuk …
Neandertalek eta sapiensek elkarrekintza sakona izan zuten Erdi Paleolitoan Ekialde Hurbilean

Elhuyar aldizkaria

2025/03/12 Tinshemet kobazuloaz (gaur egungo Israelen) argitaratu den lehen ikerketak agerian utzi du hango neandertalak eta …
Obesitatearekin lotutako gene berak identifikatu dituzte labrador arrazako txakurretan eta gizakietan

Elhuyar aldizkaria

2025/03/11 Labrador britainiar arrazako txakurrak ikertu dituzte Cambridgeko Unibertsitatean (Erresuma Batua), eta, obesitatea garatzeko joerarekin lotutako …
Pinu-zerrautsetik abiatuta energia metatzeko sistema jasangarri eta merke bat sortu dute

Elhuyar aldizkaria

2025/03/10 Pinu-hondakinetatik sortutako ikatzak erabiliz energia metatzeko superkondentsadore hibrido bat sortu dute EHUko ikertzaile batzuek. Elektrodoak …
Ura lehenengo supernobatan sortu zen lehenengoz

Elhuyar aldizkaria

2025/03/05 Ura lehenengoz Big Bangetik 100-200 milioi urtera sortu zela ondorioztatu dute, simulazio bidez, Nature Astronomy …
Vesubioren erupzioak garun bat kristalizatu zuela frogatu dute

Elhuyar aldizkaria

2025/03/04 79. urtean, Vesubio sumendiaren erupzioak errautsez eta arrokaz estali zituen Ponpeia eta Herkulano hiriak eta …
Down sindromea eragiten duen kromosoma gehigarria ezabatzea lortu dute laborategiko zeluletan

Elhuyar aldizkaria

2025/03/03 Down sindromea eragiten duen 21. kromosomaren kopia gehigarria ezabatzea lortu dute ikertzaile japoniar batzuek laborategiko …
Glaziar bat galtzean

Elhuyar aldizkaria

2025/03/01 “Mezua ez da baikorra, hau baita errealitatea. Ez gara glaziarrak plastikozko izara zuriz estaltzen hasiko, …
Mekanika kuantikoaren lehen oinarrien 100. urteurrena

Elhuyar aldizkaria

2025/03/01 2025ean, ehun urte betetzen dira mekanika kuantikoaren lehen oinarriak proposatu zirenetik. Efemeride horren harira, UNESCOk …
Sophie Kowalevskiren zorion handiegia

Elhuyar aldizkaria

2025/03/01 Hemezortzi urterekin, Sophiek oso garbi zuen: ezkondu egingo zen. Ez zuen senargaia maite, baina hori …